Το Στρατηγικό Σχέδιο Επεμβάσεων στην Ακρόπολη για ολιστική προστασία και ανάδειξη των τειχών

Την προστασία και ανάδειξη των τειχών της Ακρόπολης, στη βάση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου αρχών που περιλαμβάνει το σύνολο των επεμβάσεων στο μνημείο, προωθεί το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Το Στρατηγικό Σχέδιο Επεμβάσεων συνολικής διαχείρισης των τειχών αποτελεί ζητούμενο πολλών χρόνων για την προστασία του μνημείου, καθώς και απαραίτητη προϋπόθεση για τις απαιτούμενες επεμβάσεις στα περιμετρικά τείχη. 

Με το Στρατηγικό Σχέδιο Επεμβάσεων αποσαφηνίζονται οι αναγκαίες επεμβάσεις, λαμβάνοντας υπόψη και συναξιολογώντας τις διατηρούμενες ιστορικές φάσεις, την επικινδυνότητα σε όρους δομικής ευστάθειας κάθε περιοχής των τειχών και την κατάσταση διατήρησης των λίθων. Σε κάθε επέμβαση λαμβάνεται υπόψη, αφού διερευνηθεί με κατάλληλες μεθόδους, η ύπαρξη αρχαίων γλυπτών και αξιόλογων δομικών μελών. 

Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη «Το τείχος της Ακρόπολης είναι ένα μοναδικό μνημείο, το οποίο λόγω της οχυρωματικής του λειτουργίας σε διαφορετικές περιόδους, καθίσταται φορέας μνήμης στη μεγάλη διαχρονία,  ενώ διαμορφώνει το περιβάλλον των μνημείων επί της Ακροπόλεως. Μετά τη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, εντάσσεται το έργο της προστασίας και αποκατάστασης των τειχών της Ακρόπολης των Αθηνών  το οποίο αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ολες οι φάσεις της ιστορίας του μνημείου αντιμετωπίζονται με σεβασμό. Βασικός στόχος του Στρατηγικού Σχεδίου είναι η δημιουργία ενός οδικού χάρτη των αναγκαίων επεμβάσεων για τη διασφάλιση της ευστάθειας του τείχους και η ανάδειξη της αρχαιολογικής και ιστορικής του αξίας. Το σύνολο των πόρων για τις εργασίες είναι εξασφαλισμένο, καθώς το έργο περιλαμβάνεται στο ευρύτερο πρόγραμμα αποκατάστασης και αναστήλωσης των μνημείων της Ακρόπολης, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, με συνολικό προϋπολογισμό 10.000.000 ευρώ».

Το Στρατηγικό Σχέδιο περιλαμβάνει ένα γενικό περίγραμμα των ιστορικών φάσεων των τειχών και των νεώτερων επεμβάσεων. Παρουσιάζεται το ιστορικό πλαίσιο και η οικοδομική ιστορία του μνημείου, ανά πλευρά και ιστορική περίοδο. Αξιολογούνται οι φάσεις από ιστορική αρχαιολογική, καλλιτεχνική, αισθητική και συμβολική άποψη. Ως προς τα δομικά προβλήματα, αναφέρονται εγγενή προβλήματα της κατασκευής, αναλύεται και αξιολογείται εν γένει η παθολογία του φορέα. Ως προς τα ζητήματα αρχαιολογικής ανάδειξης, περιλαμβάνεται η δημιουργία αρχαιολογικών διαδρομών με σημείο αναφοράς τα τείχη. Για την περιοχή των κλιτύων προβλέπεται η πλήρης ανασύσταση του περιπάτου, σε φάσεις.

Η σημερινή μορφή των τειχών της Ακρόπολης είναι αποτέλεσμα αλλεπάλληλων επεμβάσεων στα τείχη της Κλασικής περιόδου από  την  Ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο έως τις μέρες μας, οι οποίες, τις περισσότερες φορές, στερούνται διακριτών χαρακτηριστικών, με αποτέλεσμα η χρονολόγηση τους, επί τη βάσει μορφολογικών χαρακτηριστικών, να καθίσταται συχνά επισφαλής.

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε θετικά για τη μελέτη εφαρμογής της γεωτεχνικής-στατικής μελέτης των περιμετρικών τειχών και του βραχώδους υποβάθρου τους, σε επιλεγμένες θέσεις άμεσης προτεραιότητας. Η μελέτη εξέτασε την ευστάθεια σε επτά διακεκριμένες περιοχές, αξιολογώντας τον βαθμό επικινδυνότητας. Οι επεμβάσεις στα τείχη προγραμματίζονται σε συνδυασμό με τις εργασίες στερέωσης των βραχωδών πρανών, καθώς και τις λοιπές εργασίες ανάδειξης και διαμόρφωσης του αρχαιολογικού χώρου. 

Το 1834 αποφασίστηκε η απομάκρυνση των τειχών «δίχως αρχαιολογική ή ιστορική αξία» και ξεκίνησαν οι συστηματικές εργασίες καθαίρεσης των μεσαιωνικών και οθωμανικών φάσεων. Εργασίες στερέωσης πραγματοποιήθηκαν το πρώτο ήμισυ του 20ου αι. από τον Μπαλάνο (1899-1938) και τον Ορλάνδο (1947-1949), με στόχο πρωτίστως την αντιμετώπιση δομικών και στατικών προβλημάτων.