Σόδα: Μύθοι και Αλήθειες

Της Ελευθερίας Πιτσικάκη

Η σόδα αποτελεί μια δροσερή επιλογή για πολλούς, αντικαθιστώντας τα αναψυκτικά, το νερό ή το ποτό, αποτελώντας μια πολύ καλή εναλλακτική. Πλέον προστίθεται σε πολλά αλκοολούχα ποτά λόγω του ανθρακικού που περιέχει ή αλλιώς χρησιμοποιείται κυρίως για τη χώνεψη μετά από το γεύμα. Για να συνεχίσουμε όμως καλό θα ήταν να αναφερθεί αρχικά ο ορισμός της σόδας.

Τι είναι η σόδα;

Η σόδα ουσιαστικά είναι το καθαρό ή μεταλλικό νερό στο οποίο έχει προστεθεί αέριο διοξείδιο του άνθρακα υπό πίεση. Έχοντας ως αποτέλεσμα την παραγωγή ενός αφρώδους ποτού που είναι επίσης γνωστό ως ανθρακούχο νερό, σόδα, seltzer water και αεριούχο νερό. Ορισμένα από αυτά έχουν πρόσθετα, όπως γλυκαντικά ή αρώματα φρούτων, αλλά το απλό ανθρακούχο νερό αποτελείται κυρίως από νερό και διοξείδιο του άνθρακα χωρίς άλλα πρόσθετα. Για το λόγο αυτό, το ανθρακούχο νερό θεωρείται υγιεινό σε σύγκριση με τα αναψυκτικά και η κατανάλωσή του αυξάνεται. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να συγχέεται η σόδα  με το φυσικό μεταλλικό  ανθρακούχο νερό και το τόνικ καθώς αποτελούν διαφορετικές κατηγορίες. Το φυσικό μεταλλικό ανθρακούχο νερό, λαμβάνεται κατευθείαν από φυσική πηγή, περιέχοντας μεταλλικά και θειούχα συστατικά. Το τόνικ αποτελεί μία κατηγορία ανθρακούχου νερού που περιλαμβάνει την κινίνη, προσδίδοντας την πικρή γεύση.

Ως προς τη διατροφική του αξία, σύμφωνα με το USDA είναι μηδενική ενώ περιέχει μια μικρή ποσότητα νατρίου/100 ml μόλις 2mg.

Βάση διατροφικής αξίας το ανθρακούχο νερό μπορεί να καταναλωθεί. Υπάρχουν όμως αρκετοί μύθοι γύρω από την κατανάλωση της σόδας, οι οποίοι καλό είναι να αναφερθούν γιατί καταρρίπτονται μέσα από έρευνες με αποτέλεσμα το ανθρακούχο νερό να συνδέεται με την υγεία και να συστήνεται από τους ειδικούς.

1) Σόδα και υγεία των δοντιών

Το σμάλτο είναι η σκληρή εξωτερική επιφάνεια του δοντιού. Αν και είναι πιο σκληρή από οποιαδήποτε άλλη ουσία του οργανισμού, σταδιακά μπορεί να φθαρεί και να αφήσει εκτεθειμένη την οδοντίνη, πράγμα που οδηγεί στην οδοντική ευαισθησία. Η διάβρωση του σμάλτου είναι πιθανό να προκληθεί διατροφικά τουλάχιστον από την κατανάλωση όξινων τροφίμων και ποτών με την πάροδο του χρόνου. Τα περισσότερα ανθρακούχα νερά έχουν pH 7,8, ενώ έχει βρεθεί, ότι κάποια ανθρακούχα νερά έχουν pH 5,5 το οποίο τα καθιστά όξινα. Σε έρευνα που έγινε βρέθηκε ότι το ανθρακούχο νερό είναι πιθανό να προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των δοντιών και συγκεκριμένα στο σμάλτο.  Η συγκεκριμένη έρευνα έδειξε ότι η κατανάλωση ανθρακούχου νερού παρουσία ιόντων ασβεστίου είναι πιθανό να προκαλέσει τις συγκεκριμένες επιπτώσεις. Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι αυτό θα επέλθει ύστερα από χρόνια και συνεχή κατανάλωση ανθρακούχου νερού με ιόντα ασβεστίου.

2) Σόδα και γαστρεντερικό σύστημα

Οι επιδράσεις των ανθρακούχων ποτών στη γαστρεντερική οδό δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς. Σε έρευνα που έγινε, χωρίστηκαν σε 2 ομάδες στην οποία η μία έπινε ανθρακούχο νερό και η άλλη νερό βρύσης. Στόχος της μελέτης ήταν η εκτίμηση της επίδρασης της πρόσληψης ανθρακούχου νερού σε ασθενείς με λειτουργική δυσπεψία και δυσκοιλιότητα. Ύστερα από δεκαπέντε μέρες, βρέθηκε ότι το ανθρακούχο νερό βελτίωσε σημαντικά τα συμπτώματα σε ασθενείς που διαμαρτυρήθηκαν για δυσπεψία και δυσκοιλιότητα.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι το ανθρακούχο νερό, μπορεί να βοηθήσει στο αίσθημα του κορεσμού για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με το κανονικό νερό. Ουσιαστικά, το ανθρακούχο νερό βοηθάει τα τρόφιμα να παραμένουν στο πρώτο τμήμα του στομάχου για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, το οποίο είναι πιθανό να προκαλέσει αίσθηση πληρότητας.

3) Σόδα και ενυδάτωση

Υπάρχουν αρκετές αναφορές σχετικά με την ενυδάτωση και την κατανάλωση σόδας. Το ανθρακούχο νερό δεν προκαλεί  αφυδάτωση, αντίθετα βοηθάει στην ενυδάτωση του οργανισμού και συστήνεται εξίσου όπως η κατανάλωση του νερού. Η διαφορά τους είναι ότι το ανθρακούχο περιέχει το διοξείδιο του άνθρακα το οποίο το κάνει αφρώδες.  Ουσιαστικά, η κατανάλωση των αναψυκτικών  που περιέχουν σάκχαρα (όπως γλυκόζη και φρουκτόζη) είναι εκείνη που δεν βοηθάει στην ενυδάτωση του οργανισμού.

4) Σόδα και οστική πυκνότητα

Σύμφωνα, με το American Journal of Clinical Nutrition η κατανάλωση ανθρακούχου νερού δεν μειώνει την οστική πυκνότητα και συστήνεται η κατανάλωση του. Σύμφωνα, με έρευνα που έγινε σε γυναίκες και σε άνδρες παρατηρήθηκε, πιθανή μείωση της οστικής πυκνότητας ιδιαίτερα στις γυναίκες μετά από τακτική κατανάλωση αναψυκτικών τύπου κόλα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι, δεν υπάρχουν ενδείξεις για την περιστασιακή κατανάλωση ανθρακούχων ποτών τύπου κόλα ως  επιβλαβείς για τα οστά, καθώς απαιτείται περισσότερη έρευνα.

Ακόμη, σε ελεγχόμενη μελέτη με 18 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες έδειξε ότι η κατανάλωση 1 λίτρου ανθρακούχου νερού εμπλουτισμένου με νάτριο για 8 εβδομάδες, είχε ως αποτέλεσμα τη βελτιωμένη συγκράτηση ασβεστίου και απουσία αρνητικών επιπτώσεων στην οστική υγεία, σε σύγκριση με το απλό μεταλλικό νερό. Σε κάθε περίπτωση όμως απαιτείται περισσότερη μελέτη.

5) Σόδα και καρδιαγγειακά

Σε έρευνα βρέθηκε ότι άτομα που κατανάλωναν ανθρακούχο νερό εμπλουτισμένο με νάτριο μείωσαν αρκετά την LDL χοληστερόλη ενώ αύξησαν την HDL χοληστερόλη. Ωστόσο, ο εκτιμώμενος χρόνος για καρδιαγγειακή νόσο εντός δεκαετίας βρέθηκε ότι ήταν μικρότερος κατά 35% με το ανθρακούχο νερό. Όμως σε κάθε περίπτωση απαιτείται περισσότερη έρευνα σχετικά με την καρδιοπροστατευτική δράση και την κατανάλωση ανθρακούχου νερού.

Συμπερασματικά, δεν υπάρχουν στοιχεία που να καθιστούν την κατανάλωση σόδας επιβλαβή για την υγεία του ατόμου. Αντίθετα βοηθάει στο γαστρεντερικό σύστημα και στην ενυδάτωση του οργανισμού. Συνεπώς, συστήνεται η κατανάλωση της και ιδιαίτερα μπορεί να γίνει η αντικατάσταση της με αναψυκτικά ή ποτά αποτελεί μία καλή επιλογή απολαμβάνοντας τα οφέλη της.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Hyo-kyung Ryu, Yong-do Kim, Sung-su Heo, and Sang-cheol Kim, Effect of carbonated water manufactured by a soda carbonator on etched or sealed enamel, 2017 Nov 19. doi:  10.4041/kjod.2018.48.1.48

Cuomo R1, Grasso R, et. al, Effects of carbonated water on functional dyspepsia and constipation, Eur J Gastroenterol Hepatol. 2002 Sep;14(9):991-9.

Pouderoux P1, Friedman N, Shirazi P, Ringelstein JG, Keshavarzian A., Effect of carbonated water on gastric emptying and intragastric meal distribution, Dig Dis Sci. 1997 Jan;42(1):34-9.

García-Arroyo FE1, Cristóbal M, et al, Rehydration with soft drink-like beverages exacerbates dehydration and worsens dehydration-associated renal injury, Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol. 2016 Jul 1;311(1):R57-65. Doi 10

Katherine L Tucker, et al.  Colas, but not other carbonated beverages, are associated with low bone mineral density in older women: The Framingham Osteoporosis Study,  The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 84, Issue 4, 1 October 2006, Pages 936–942

Schoppen S, et al. Bone remodelling is not affected by consumption of a sodium-rich carbonated mineral water in healthy postmenopausal women. Br J Nutr. 2005 Mar; 93(3):339-44.

Schoppen S, Pérez-Granados AM, Carbajal A, Oubiña P, Sánchez-Muniz FJ, Gómez-Gerique JA, Vaquero MP. A sodium-rich carbonated mineral water reduces cardiovascular risk in postmenopausal women. J Nutr. 2004 May; 134(5):1058-63.