Τετάρτη, 27 Ιαν, 2021
  • Επικοινωνία
  • Ταυτότητα
  • Κέντρο απορρήτου
  • Ομογένεια
  • Πολιτική
  • Οικονομία
  • Τουρισμός
  • Πολιτισμός
  • Αθλητισμός
  • Εκπαίδευση
  • Υγεία
  • Επιστήμη
  • Τεχνολογία
  • Περιβάλλον
No Result
View All Result
The New Hellenic Times
No Result
View All Result

Το φάντασμα της Δημοκρατίας

Απρίλιος 2, 2019
Το φάντασμα της Δημοκρατίας
Δρ Μάνος Δανέζης
Επίκουρος Καθηγητής Αστροφυσικής
Τμήμα Φυσικής ΕΚΠΑ

 

Η «Δημοκρατία», κατά τους Προσωκρατικούς θεμελιωτές της, δεν είναι απλά ένα «εκλογικό» σύστημα, αλλά βασικά ένα πλέγμα αξιών τις οποίες αν κατακτήσουν οι πολίτες, μπορούν να εκλέγουν «Ηγέτες» ικανούς, άξιους και έντιμους.

Για να διακρίνουμε την ποιότητα της Δημοκρατίας μιας κοινωνίας, κατά τον Δημόκριτο, θα πρέπει να ελέγξουμε το αν οι πολίτες και οι ηγέτες που επιλέγουν πληρούν μια σειρά προϋποθέσεων.

 

Αναφέρουμε στη συνέχεια μερικές από αυτές τις προϋποθέσεις προκειμένου κάθε ένας από εμάς να κρίνει αν την ημέρα της «Δημοκρατίας» πρέπει να γιορτάζουμε το τι «έχουμε» ή να οραματιζόμαστε το τι «δεν έχουμε και θα πρέπει να κατακτήσουμε»

 

Μην ξεχνάμε όμως ότι: «Ομεγαλύτερος εχθρός της Δημοκρατίας δεν είναι ο Φόβος, αλλά το Βόλεμα»

 

Η φύση του ανθρώπου

 

Ο Δημόκριτος αναγνωρίσει την διπλή φύση του ανθρώπου. Ο εξωτερικός υλικός άνθρωπος ρέπει προς την ύλη, τη δόξα, τον πλούτο, τα κοινωνικά αξιώματα οδηγούμενος από τον εγωισμό και τα πάθη του. Ο εσωτερικός πνευματικός άνθρωπος ρέπει προς τα υπερβατικά , αγνοώντας τελείως τα υλικά. Μεταξύ αυτών των δύο άκρων ο Δημόκριτος τοποθετήθηκε στο μέσον, προσδιορίζοντας με τους ηθικούς του κανόνες το σημείο της ανθρώπινης ισορροπίας.

 

Ουδέποτε ο Δημόκριτος ανακήρυξε ως ιδεώδες ζωής τον ασκητισμό, την απομάκρυνση από τα εγκόσμια. Ήθελε τον άνθρωπο ζωντανό κύτταρο του κοινωνικού συνόλου, αλλά παράλληλα και κύρια τον ήθελε ισορροπημένο μεταξύ της νόησης και της αίσθησης.

 

Ο ισορροπημένος άνθρωπος πίστευε επιτυγχάνει τη γαλήνη της ψυχής του, η οποία πλέον δεν διαταράσσεται από φόβους, δεισιδαιμονίες, ή πάθη. Φθάνει στην κατάσταση που ο Δημόκριτος αποκαλεί «ευεστώ»η οποία δεν σημαίνει την υλική ευημερίαή ευδαιμονία, αλλά την ψυχική μακαριότητα.

 

Ο άνθρωπος στη φιλοσοφία του Δημόκριτου χαρακτηρίζεται σαν μικρός κόσμος. Αυτό σημαίνει ότι αποτελεί μια μικρογραφία του σύμπαντος.

 

Οι κύριοι άξονες πάνω στους οποίους στηρίζεται η ηθική του είναι οι επόμενοι 4:

 

Η ηθική συνείδηση, ως απαραίτητο υπόβαθρο και αφετηρία κάθε ηθικής πράξης.

 

Το μέτρο και η αυτάρκεια, ως γνώμονας των ενεργειών και των αποφάσεων του ανθρώπου σε όλους τους τομείς της ζωής του.

 

Ο καιρός, με την έννοια της επιλογής της κατάλληλης στιγμής προς επιτέλεση μιας συγκεκριμένης πράξης και τέλος.

 

Η μακαριότητα ως κριτήριο του ορθού ή μη αποτελέσματος μιας πράξης αλλά και ως η τελική επιδίωξη της ζωής.

 

Σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωμικά του ο Δημόκριτος λέει ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να πράττει τα «σωστά» στη ζωή του επειδή φοβάται την τιμωρία, αλλά επειδή αυτό που πράττει είναι το αποτέλεσμα μιας αυτόβουλης και συνειδητής επιλογής χωρίς εξωτερικούς εξαναγκασμούς. Με λίγα λόγια σημασία δεν έχει να μην αδικείς αλλά για λόγους συνειδησιακούς να μην θέλεις να αδικείς.

 

Κατά τον Δημόκριτο η αδικία υπαγορεύεται από το υλικό συμφέρον, το οποίο ο νους αντιλαμβάνεται ως πραγματικό συμφέρον.

 

Το Μέτρο των Υλικών αγαθών

 

Ο δεύτερος κύριος άξονας της ηθικής του Δημόκριτου είναι το «μέτρο», δηλαδή η ορθή εφαρμόσιμη αναλογία μεταξύ δύο αντίθετων στοιχείων. Αυτάρκεια δε είναι η ισορρόπηση του ανθρώπου μέσω της εφαρμογής του μέτρου σε όλες της εκδηλώσεις της ζωής του.

 

Όλα τα προηγούμενα εφαρμόζονται κατά τον Δημόκριτο στο θέμα της περιουσίας. Όπως αναφέρει «Ο κάθε άνθρωπος πρέπει να καταλάβει ότι η ζωή είναι ανίσχυρη και σύντομη και ότι είναι αναμεμιγμένη με πολλές συμφορές και βάσανα. Λόγω αυτού του γεγονότος πρέπει να φροντίζει για την απόκτηση μιας μέτριας περιουσίας που να εξισορροπεί το μόχθο του με τις ανάγκες του. Η προσπάθεια συγκέντρωσης υπερβολικής περιουσίας εκφεύγει του μέτρου και συνεπάγεται την ψυχική και σωματική φθορά του ατόμου, ενώ ο ίδιος δεν απολαμβάνει αρκούντος τα άλλα αγαθά της ζωής. Από την άλλη πλευρά όμως, όπως αναφέρει ο Δημόκριτος, ο άνθρωπος δεν πρέπει να αδιαφορεί τελείως για τις βιοτικές ανάγκες του αλλά να συμμορφώνεται με αυτές, διότι το αντίθετο θεωρείται παράλογο.

 

Η κατάλληλη στιγμή της δράσης

Ένα δεύτερο σημείο στο οποίο επιμένει ο Δημόκριτος είναι η κατάλληλη στιγμή επέμβασηςη εκτέλεσης μιας ενέργειας προκειμένου να έχουμε το καλλίτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Η άκαιρη και παρακινδυνευμένη ενέργεια μπορεί να έχει τραγική κατάληξη, ακόμα και αν η ενέργεια αυτή είναι ορθή και πηγάζει από την άσκηση αναγνωρισμένου δημοκρατικού δικαιώματος, όπως της θαρραλέας και ειλικρινούς έκφρασης γνώμης μέσα στα πλαίσια της ελευθερίας του λόγου.

Η Σοφία

Η σοφία, για το Δημόκριτο, δεν είναι απλά η απόκτηση πολλών γνώσεων, αλλά κυρίως η επίγνωση των πρώτων αρχών και αιτίων δηλαδή η αναγωγή του νου πέρα από τα φαινόμενα και η αναζήτησητης αφετηρίας και του νομοτελειακού καθορισμού όσων συμβαίνουν και υπάρχουν στον κόσμο.

Γνώρισμα αυτού που προοδεύει στο επίπεδο της αρετής δεν είναι μόνο όταν δεν κοινοποιεί την βοήθεια ή την ευεργεσία του σε κάποιο συνάνθρωπό του, αλλά ακόμα και όταν καταθέτει μια δίκαιη ψήφο μέσα σε πολλές άδικες ψήφους ή αρνείται επίμονα μια αισχρή συνάντηση συναλλαγής με κάποιον πλούσιο ή κάποιον άρχοντα, ή όταν περιφρονεί τη δωρεά του.

Η αρετή εκφράζεται με τη σθεναρή υποστήριξη της δικαιοσύνης, την απόρριψη ανήθικωνπροτάσεων, την περιφρόνηση ευνοιοκρατικών προσφορών, την ανδρεία, και την απόκρουση πειρασμών.

Η φιλονικία

Οι φιλονικίες των ανθρώπων ελέγχονται ως ανόητες από τον Δημόκριτο διότι ο καθένας, ασχολούμενος με ότι βλάπτει τον αντίπαλο, δεν βλέπει το δικό του συμφέρον. Αυτό συμβαίνει επειδή το αίσθημα εκδίκησης τυφλώνει τον άνθρωπο και δεν αντιλαμβάνεται ότι πολλές φορές ενεργεί αντίθετα και προς το δικό του συμφέρον. Η αλληλοβοήθεια μεταξύ των ανθρώπων μιας κοινωνικής ομάδας για τον Δημόκριτο θεωρείται καθήκον αναμφισβήτητο. Όμως η ευεργεσία προς τους έχοντες ανάγκη πρέπει να γίνεται αυθόρμητα με καλή διάθεση και όχι με σκοπιμότητα έναντι κάποιας ανταπόδοσης.

Η δικαιοσύνη

Δικαιοσύνη είναι να κάνεις αυτό που υποδεικνύει η αρετή, και αδικία το αντίθετο. Η δικαιοσύνη δεν επιβάλλεται με τη βία αλλά πρέπει να πηγάζει από την ηθική συνείδηση του ατόμου. Η αποφυγή άδικων ενεργειών λόγω φόβου ή αδυναμίας δεν συνεπάγεται την αγαθότητα.

Η συμπεριφορά των αρχόντων

Όσον αφορά την συμπεριφορά των αρχόντων σε μια Δημοκρατία ο Δημόκριτος αναφέρει: Ο ευσυνείδητος άρχων δεν χρειάζεται να επαινείται, εφόσον πράττει απλά το καθήκον του . Για το λόγο αυτό δεν θα πρέπει να ενδιαφέρεται για τιμές και δόξες.

Οι τιμές και οι δόξες όταν προέρχονται από έντιμους ανθρώπους μπορούν να γίνονται αποδεκτές από τον άρχοντα με μετριοφροσύνη χωρίς όμως να είναι και απαραίτητες. Όταν όμως υποκρύπτουν ιδιοτέλεια πρέπει να αποφεύγονται συστηματικά, ασχέτως αν ο άρχοντας δεν προτίθεται να ικανοποιήσει τα αιτήματά τους. Η αποδοχή των τιμών κάνει τον άρχοντα να φαίνεται ευχάριστος στους κόλακες, μειώνει όμως το κύρος του και δίνει την εντύπωση μεροληπτικής συμπεριφοράς.

Οι συνετοί άρχοντες δεν επηρεάζονται στη συμπεριφορά τους από τις αποδιδόμενες τιμές και τους επαίνους . Αντίθετα οι κακοί όταν έρχονται στην εξουσία, όσο περισσότερο ανάξιοι είναι για αυτήν, τόσο περισσότερο παραφουσκώνουν από αφροσύνη και θρασύτητα.

Οι κακοί αυτοί άρχοντες για να καλύψουν την αναξιότητά τους και για να δείξουν ότι ενδιαφέρονταιγια την καλλίτερη επίλυση των προβλημάτων της πολιτείας, χρησιμοποιούν την ρητορική τους δεινότητα.

Έτσι εμφανίζονται στα μάτια του κόσμου σαν ικανοί να αντιμετωπίζουν όλες τις καταστάσεις , ενώ στην πράξη δεν κάνουν απολύτως τίποτα, ή κάνουν τα αντίθετα από όσα λένε.

Όταν οι άρχοντες είναι ανάξιοι, επιφέρουν πλείστα κακά στους πολίτες των οποίων τη ζωή κάνουν δυσχερή και αφόρητη.

Ο φόβος

Το τυραννικόκαθεστώς επιβάλλεται δια του φόβου. Όμως ο φόβος απεργάζεται την κολακεία προς τους ισχυρούς, η οποία όμως δεν περιέχει αισθήματα αφοσιώσεως και ευγνωμοσύνης.

Ο φόβος κάνει τους πολίτες να μην αντιδρούν φανερά στον τύρρανο αλλά η εσωτερική τους ασυμφωνία δημιουργεί ανώμαλες καταστάσεις που φθάνουν μέχρι την εξέγερση..

Ο Δημόκριτος τονίζει ότι μια τέτοια εμφύλια σύγκρουση είναι συμφορά και για τις δύο παρατάξεις διότι τόσο οι νικητές όσο και οι ηττημένοι έχουν υποστεί εξ ίσου μεγάλη καταστροφή.

Η Δημοκρατία

Ο Δημόκριτος διακηρύσσει την πίστη του στο αγαθό της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας λέγοντας, Η πενία μέσα σε ένα δημοκρατικό καθεστώς είναι τόσο προτιμότερη από την ονομαζόμενη ευημερία που παρέχουν οι δυνάστες, όσο προτιμώμενη είναι η ελευθερία από τη δουλεία.

 

Share236Tweet147Share59

Των Ελλήνων οι Κοινότητες

Πρόσφατα

Πρόσφατα

Συγκινητικό σποτ από την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση

Συγκινητικό σποτ από την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση

Ιανουάριος 27, 2021
Μαθητικός Διαγωνισμός Ψηφιακών Έργων για τη Μεγάλη Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή

Μαθητικός Διαγωνισμός Ψηφιακών Έργων για τη Μεγάλη Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή

Ιανουάριος 27, 2021
Τηλεδιάσκεψη Θεοχάρη με την Υπ. Τουρισμό της Σερβίας

Τηλεδιάσκεψη Θεοχάρη με την Υπ. Τουρισμό της Σερβίας

Ιανουάριος 27, 2021
Πρόγραμμα για εκπαιδευτικούς ομογένειας που διδάσκουν την Ελληνική

Πρόγραμμα για εκπαιδευτικούς ομογένειας που διδάσκουν την Ελληνική

Ιανουάριος 27, 2021
Ο Έλληνας που έφερε το σύστημα «Μπράιγ» στην ηλεκτρονική εποχή

Ο Έλληνας που έφερε το σύστημα «Μπράιγ» στην ηλεκτρονική εποχή

Ιανουάριος 27, 2021

Διαβάζονται

  • Η μεγάλη Ημέρα των Ελλήνων στο Αννόβερο!

    Η μεγάλη Ημέρα των Ελλήνων στο Αννόβερο!

    502 shares
    Share 201 Tweet 126
  • Τάσος Λάππας: Η μόνη του συντροφιά στον παγωμένο Αρκτικό Κύκλο η «Ελληνική Σημαία»

    497 shares
    Share 199 Tweet 124
  • Έκθεση Βυζαντινής Αγιογραφίας

    495 shares
    Share 198 Tweet 124
  • Διονύσης Λάτσης: Ένας νέος και πολλά υποσχόμενος στιχουργός και τραγουδιστής

    493 shares
    Share 197 Tweet 123
  • Στο Αννόβερο θα δώσει τη μάχη της ζωής της η μικρή Αθηνά!

    492 shares
    Share 197 Tweet 123

Η είδηση της εβδομάδας

Γερμανία: Το μεγαλείο ψυχής του Έλληνα ομογενή γιατρού Μιχάλη Νάνου
Ομογένεια

Γερμανία: Το μεγαλείο ψυχής του Έλληνα ομογενή γιατρού Μιχάλη Νάνου

Ιανουάριος 22, 2021

Κάτι παραπάνω από συγκινητική είναι η ιστορία ενός Κρητικού οδηγού νταλίκας στη Γερμανία και η παρέμβαση του Έλληνα γιατρού της...

Read more

Πρόσφατα

Συγκινητικό σποτ από την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση

Συγκινητικό σποτ από την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση

Ιανουάριος 27, 2021
Μαθητικός Διαγωνισμός Ψηφιακών Έργων για τη Μεγάλη Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή

Μαθητικός Διαγωνισμός Ψηφιακών Έργων για τη Μεγάλη Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή

Ιανουάριος 27, 2021
Τηλεδιάσκεψη Θεοχάρη με την Υπ. Τουρισμό της Σερβίας

Τηλεδιάσκεψη Θεοχάρη με την Υπ. Τουρισμό της Σερβίας

Ιανουάριος 27, 2021
Πρόγραμμα για εκπαιδευτικούς ομογένειας που διδάσκουν την Ελληνική

Πρόγραμμα για εκπαιδευτικούς ομογένειας που διδάσκουν την Ελληνική

Ιανουάριος 27, 2021
Ο Έλληνας που έφερε το σύστημα «Μπράιγ» στην ηλεκτρονική εποχή

Ο Έλληνας που έφερε το σύστημα «Μπράιγ» στην ηλεκτρονική εποχή

Ιανουάριος 27, 2021

Newsletter

Ομογένεια

Συγκινητικό σποτ από την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση

Συγκινητικό σποτ από την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση

Ιανουάριος 27, 2021

Πρόγραμμα για εκπαιδευτικούς ομογένειας που διδάσκουν την Ελληνική

Πρόγραμμα για εκπαιδευτικούς ομογένειας που διδάσκουν την Ελληνική

Ιανουάριος 27, 2021

Έλληνας αψήφησε το κρύο και χόρεψε ζεϊμπέκικο στην Κόκκινη Πλατεία!

Έλληνας αψήφησε το κρύο και χόρεψε ζεϊμπέκικο στην Κόκκινη Πλατεία!

Ιανουάριος 26, 2021

The New Hellenic Times

The New Hellenic Times για την Ελληνική Ομογένεια

Privacy center | The New Hellenic Times © 2018

No Result
View All Result
  • Ομογένεια
  • Πολιτική
  • Οικονομία
  • Τουρισμός
  • Πολιτισμός
  • Αθλητισμός
  • Εκπαίδευση
  • Υγεία
  • Επιστήμη
  • Τεχνολογία
  • Περιβάλλον

Επικοινωνία | Ταυτότητα | Privacy center
The New Hellenic Times © 2018

EU GDPR: Χρησιμοποιούμε cookies για να σας δώσουμε την καλύτερη δυνατή online εμπειρία. Συμφωνώντας με την χρήση cookies αποδέχεστε την πολιτική χρήσης των δεδομένων σας.

Συμφωνώ Δεν συμφωνώ
Κέντρο απορρήτου