Πώς έφτασαν Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν σε νέα πολεμική σύρραξη – Ο ρόλος Μόσχας και Άγκυρας

Συγκεχυμένες είναι ακόμα οι πληροφορίες που αφορούν τις νέες εκτεταμένες συγκρούσεις ανάμεσα στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν.

Τουλάχιστον άλλοι 15 στρατιώτες του Ναγκόρνο-Καραμπάχ σκοτώθηκαν στη διάρκεια συγκρούσεων με το Αζερμπαϊτζάν, ανακοίνωσε το υπουργείο Άμυνας της αποσχιθείσας αυτής περιοχής που στηρίζεται από την Αρμενία, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των νεκρών σε 39. Συνολικά 32 στρατιωτικοί του Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχουν χάσει τη ζωή τους από την Κυριακή το πρωί, όταν ξεκίνησαν οι συγκρούσεις με τις Ένοπλες Δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν, ενώ περισσότεροι από 100 έχουν τραυματιστεί.

Οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν ότι αναπτύσσουν βαρύ πυροβολικό, ενώ οι συγκρούσεις συνεχίζονταν σήμερα το πρωί. Από την πλευρά του, το υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας, επεσήμανε ότι συγκρούσεις σημειώνονταν καθόλη τη διάρκεια της νύχτας, ενώ το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν, ανέφερε ότι οι αρμένικες δυνάμεις βομβαρδίζουν την πόλη Τάρταρ.

Η Αρμενία κήρυξε γενική επιστράτευση και κατάσταση πολέμου, υποστηρίζοντας ότι δέχθηκε επίθεση. Το Αζερμπαϊτζάν, από την πλευρά του, κατηγόρησε την Αρμενία ότι αυτή ευθύνεται για την κλιμάκωση της κατάστασης και ανακοίνωσε «αντεπίθεση», με την κινητοποίηση αρμάτων μάχης, πυροβολικού, μαχητικών αεροσκαφών και drones.

Η νέα πολεμικη σύρραξη λαμβάνει χώρα στα σύνορα των δύο χωρών, αλλά και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, τη διαφιλονικούμενη και επίμαχη περιοχή. Πρόκειται για μια περιφέρεια του Αζερμπαϊτζάν που έχει αποσχισθεί από την υπόλοιπη χώρα, κατοικείται κυρίως από Αρμενίους και υποστηρίζεται από την Αρμενία. Η περιοχή είναι αμφισβητούμενη, διεθνώς αναγνωρισμένη ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν, αλλά το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Δημοκρατίας του Αρτσάχ. Η κυβέρνηση της Αρμενίας σχεδιάζει να εξετάσει την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ανακοίνωσε σήμερα ο πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν. «Ναι, θα έπρεπε να εξετάσουμε το ζήτημα της αναγνώρισης της ανεξαρτησίας του Αρτσάχ».

Η σύγκρουση μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας κρατάει δεκαετίες. Ενίοτε, μάλιστα, αναζωπυρώνεται. Πυρήνας αυτής είναι το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η ΕΣΣΔ «δημιούργησε» την αυτόνομη περιοχή Ναμπόρνο-Καραμπάχ μέσα στο Αζερμπαϊτζάν. Από το 1920 κιόλας, οι σοβιετικές δημοκρατίες της περιοχής βρέθηκαν σε διαφωνία ως προς τον έλεγχο του.

Μετά το θάνατο του Στάλιν, 2.500 Αρμένιοι του Ναγκόρνο- Καραμπάχ υπέγραψαν αίτηση, ζητώντας αυτό να τεθεί υπό τον έλεγχο της Αρμενίας ή της Ρωσίας. Η πτώση της ΕΣΣΔ σηματοδότησε νέα ανάφλεξη στην περιοχή. Οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο- Καραμπάχ ενέκριναν τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους μέσω δημοψηφίσματος, το οποίο δεν έγινε αποδεκτό από την αζέρικη πλευρά. Το δημοψήφισμα αποτέλεσε έναυσμα για την έναρξη ενός σφοδρού πολέμου. Η περιοχή ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, όμως ο πόλεμος είχε αφήσει πίσω του τουλάχιστον 25.000 νεκρούς. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο εδώ και χρόνια και έτσι οι συγκρούσεις μεταξύ των αυτονομιστών και των Αζέρων, αλλά και μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων, αποτελούν συχνό φαινόμενο. Τον Ιούλιο του 2020, αναζωπυρώθηκαν οι συρράξεις.

Η σύγκρουση δεν αφορά μονάχα στην Αρμενία και το Αζερμπαιστάν. Παρεμβαίνουν και οι αντίπαλες εμπλεκόμενες δυνάμεις, που δεν είναι άλλες από την Τουρκία και τη Ρωσία. Στο πόλεμο της δεκαετίας του ’90 το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είχε την υποστήριξη της Αρμενίας και της Ρωσίας, ενώ το Αζερμπαϊτζάν την υποστήριξη της Τουρκίας. Το ζήτημα παραμένει μέχρι και σήμερα ανοιχτό, όπως και αναρίθμητες άλλες συγκρούσεις του μετασοβιετικού Καύκασου, όπου επικρατεί μία εύθραυστη ειρήνη. Το Αζερμπαϊτζάν είναι «συγγενές» έθνος της Τουρκίας. Ενδεικτικό παράδειγμα, η άκρως επιθετική υποδοχή του νέου πρεσβευτή της Ελλάδας στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν Νικολάου Πιπερίγκου από τον πρόεδρο της χώρας Ιλχάμ Αλίγεφ στις αρχές Σεπτεμβρίου.

Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν υπογράμμισε ότι το Αζερμπαϊτζάν στηρίζει τις έρευνες της Τουρκίας στη Ανατολική Μεσόγειο. H εμπλοκή της Άγκυρας είναι αυτό που φοβίζει την Αρμενία, η οποία απηύθυνε ήδη έκκληση στη διεθνή κοινότητα για την αποτροπή αυτού του ενδεχομένου. Ήδη, το βράδυ της Κυριακής, το υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας ανακοίνωσε ότι εξετάζει σοβαρά τις πληροφορίες που θέλουν την Τουρκία να μεταφέρει μαχητές από τη Συρία, ώστε να στηρίξουν το Αζερμπαιτζάν. Η πληροφορία έρχεται από το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Μένει να φανεί ποιος θα είναι ο ρόλος της Ρωσίας που παραδοσιακά στηρίζει την Αρμενία.

 

Η Τουρκία έχει εστιάσει ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, με πληροφορίες διεθνών μέσων ενημέρωσης να αναφέρουν πως μεταφέρει μέχρι και Σύρους τζιχαντιστές στο πολεμικό μέτωπο. Δεν αποτελεί έκπληξη που ο Ερντογάν υποστηρίζει τον «αδελφό» πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ, τον πιο στενό σύμμαχο της Τουρκίας στον Καύκασο. Ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, με μήνυμα του στο twitter, διαβεβαίωσε πως «το Αζερμπαϊτζάν έχει την πλήρη υποστήριξη της Τουρκίας». Η τουρκική στήριξη ενθαρρύνει την επιθετικότητα των Αζερών, με το Μπακού να είχε φτάσει στο σημείο να απειλήσει το Ερεβάν ακόμα και με Πυρηνικό πλήγμα.

Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, σε ανακοίνωση του, κάλεσε «όλες τις πλευρές να σταματήσουν τις εχθροπραξίες άμεσα και να αρχίσουν τις διαπραγματεύσεις για να σταθεροποιήσουν την κατάσταση». Μένει να φανεί αν και κατά πόσο οι εξελίξεις αυτές θα δοκιμάσουν τις ήδη επιβαρυμένες ρωσοτουρκικές σχέσεις. Από την πλευρά τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες προέτρεψαν απόψε το Αζερμπαϊτζάν και τους αυτονομιστές του Ναγκόρνο-Καραμπάχ «να σταματήσουν αμέσως τις εχθροπραξίες» σε αυτόν τον διαφιλονικούμενο θύλακα. Τον τερματισμό των εχθροπραξιών ζήτησαν επίσης η ΕΕ, η Γερμανία, το ΝΑΤΟ και η Γαλλία. Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες απηύθυνε έκκληση απόψε στο Αζερμπαϊτζάν και στους αυτονομιστές του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που στηρίζονται από την Αρμενία, «να σταματήσουν αμέσως τις μάχες» στη διαφιλονικούμενη περιοχή.