Ν. Δένδιας: «Για την Ελλάδα, μια Τουρκία που θα προσεγγίσει την Ευρώπη είναι καλοδεχούμενη»

Ο Έλληνας ΥΠΕΞ, Νίκος Δένδιας, σχολιάζει την ένταση με τους Τούρκους γύρω από τα ζητήματα της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, μιλώντας στη γνωστή Πορτογαλική εφημερίδα.

Τα κύρια σημεία της συνέντευξης

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιά η σημασία της τρέχουσας πορτογαλικής προεδρίας για την Ελλάδα ως προς τα θέματα εξωτερικής πολιτικής;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι ιδιαιτέρως σημαντική διότι, κατά πρώτο λόγο, συμπίπτει με την έναρξη των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία.

Η σχέση της ΕΕ με την Τουρκία βρίσκεται στο επίκεντρο του Συμβουλίου και θα συζητηθεί στις 25 Μαρτίου.

Ως εκ τούτου, η πορτογαλική προεδρία καλείται να παίξει έναν σημαντικό ρόλο και όχι μόνο στο θέμα της σχέσης της ΕΕ με την Τουρκία.

Η κατάσταση είναι πολύ ρευστή σε όλη την περιοχή μας, όπως για παράδειγμα το θέμα της Λιβύης στη Βόρειο Αφρική. Έπειτα, θα έχουμε μια νέα αμερικανική κυβέρνηση και θα δούμε πώς θα διαμορφωθούν οι νέες σχέσεις Ευρώπης-ΗΠΑ.

Για το λόγο αυτό, το γεγονός ότι θα ασκήσει την προεδρία μια χώρα σχετικά μικρή, ανάλογη με τη δική μας και με παρεμφερή τρόπο σκέψης, μας ικανοποιεί ιδιαίτερα.

Για το ενδεχόμενο ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ατενίζοντας την Ευρώπη ως ένα σχέδιο που έφερε την ειρήνη, θεωρείτε ότι η τουρκική ενταξιακή διαδικασία, το ενδεχόμενο μια μέρα η Τουρκία να αποτελεί κράτος-μέλος της ΕΕ, μπορεί να συμβάλει ώστε να αλλάξουν οι σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία;

Ή ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο χωρών είναι τόσο ισχυρός που αποτρέπει την επίλυση , έστω και αν οι δύο χώρες ανήκουν στην ίδια ομάδα;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Οφείλω να πω ότι η μαγική πλευρά της ΕΕ είναι ότι δεν πρόκειται απλώς για την υπογραφή μιας συνθήκης, πρόκειται για την ένταξη σε ένα πολιτισμικό αξιακό σύστημα, για έναν συγκεκριμένο τρόπο προσέγγισης και αντίληψης των πραγμάτων.

Η ΕΕ είναι κάτι πολύ παραπάνω από μία συνθήκη.

Συνεπώς, εάν η Τουρκία γίνει, κάποτε, μέλος της ΕΕ, αυτό σημαίνει ότι, προηγουμένως, θα έχει συνυπογράψει και αποδεχθεί πλήρως αυτή την μοναδική ευρωπαϊκή εμπειρία.

Κατά την ταπεινή μου άποψη και, πιστεύω, των περισσοτέρων Ελλήνων, αυτό θα σήμαινε μια μεγάλη εποχή για την Τουρκία, μια μεγάλη εποχή για την ειρήνη, μια μεγάλη εποχή για την ΕΕ.

Αλλά -να το επαναλάβω- αυτό θα σήμαινε ότι η Τουρκία θα έχει αποδεχθεί και υιοθετήσει όλο το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Λυπάμαι που θα πω ότι δεν βλέπω κάτι τέτοιο να συμβαίνει, όπως επίσης με λυπεί η απομάκρυνση της Τουρκίας από την ευρωπαϊκή διαδικασία, κατά τα τελευταία χρόνια.

Ας ελπίσουμε ότι, με την πάροδο του χρόνου, η Τουρκία θα μπορέσει να αντιληφθεί με σαφήνεια τα οφέλη της παραμονής της κοντά στην Ευρώπη και, ποιός ξέρει, κάποια στιγμή στο μέλλον, μπορεί και να γίνει πλήρες μέλος της ΕΕ.

Για τα χωρικά ύδατα και τα σύνορα

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πιστεύετε ότι υπάρχει προοπτική ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων στο ζήτημα των χωρικών υδάτων ή θεωρείτε αδύνατη μια συμφωνία, ξεκινώντας από διαμετρικά αντίθετα θέσεις;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχουμε μια μεγάλη απόκλιση με την Τουρκία και αυτή αφορά την υφαλοκρηπίδα και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αυτό είναι και μόνο.

Δεν είναι ένα ζήτημα δύσκολο να επιλυθεί.

Εμείς ήδη το επιλύσαμε με την Ιταλία, με την Αίγυπτο, θα το επιλύσουμε με την Αλβανία και, σε περίπτωση που δεν φθάσουμε σε συμφωνία για τις τεχνικές ιδιαιτερότητες, θα πορευτούμε στη Χάγη για να τις επιλύσουμε. Θα ήταν εύκολο να επιλυθεί και με την Τουρκία.

Θα συζητούσαμε και, εάν δεν φθάναμε σε συμφωνία, θα πορευόμασταν επίσης στη Χάγη για να το επιλύσουμε.

Όμως, με την Τουρκία υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα, δεν αποδέχεται το νομικό πλαίσιο αναφοράς που δεν είναι άλλο από το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας.

Και στο σημείο αυτό να μου επιτραπεί να αναφερθώ στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) που αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Η ΕΕ υπέγραψε τη Σύμβαση ως σύνολο και όχι κάθε Κράτος ξεχωριστά. Συνεπώς, εάν η Τουρκία συμφωνήσει μαζί μας να συνομιλήσουμε και, σε περίπτωση διαφωνίας, να προσφύγουμε στη Χάγη και να χρησιμοποιήσουμε ως όρο αναφοράς το διεθνές δίκαιο, τότε (το πράγμα) θα είναι εύκολο.

Είναι σαφές ότι, εάν η Τουρκία προσπαθήσει να το επιλύσει χρησιμοποιώντας όρους, όπως η ευθυδικία, τούτο μας οδηγεί να επισημάνουμε ότι η Τουρκία θέλει να ερμηνεύσει τα πράγματα και, υπό αυτή την ερμηνεία, να χρησιμοποιεί το casus belli, μια απειλή πολέμου εναντίον μας εάν ασκήσουμε το νόμιμο δικαίωμά μας για επέκταση των χωρικών υδάτων.

Στην περίπτωση αυτή το ζήτημα είναι αδύνατον να λυθεί.

Για τον ρόλο της Αμερικής

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όντας η Ελλάδα και η Τουρκία μέλη του ΝΑΤΟ και εν όψει της νέας αμερικανικής κυβέρνησης, πιστεύετε ότι οι δύο χώρες μπορεί να ευνοηθούν από μια νέα προσέγγιση που προωθούν οι ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ βρίσκεται αρκετά αποστασιοποιημένο από το ζήτημα;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Το ΝΑΤΟ είναι μια στρατιωτική συμμαχία και, μάλιστα, επιτυχημένη.

Όμως στο ΝΑΤΟ υπάρχει πρόβλημα όταν υπάρχει διχογνωμία μεταξύ των κρατών-μελών του, αυτό είναι μια τεράστια δυσκολία.

Η στάση του ΝΑΤΟ είναι η γραμμή των ίσων αποστάσεων, κάτι που, στην προκειμένη περίπτωση, είναι άδικο για εμάς.

Εμείς δεν είμαστε υπαίτιοι, κάποιος άλλος παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και υπάρχει ένα θύμα αυτής της παραβίασης.

Η τήρηση των ίσων αποστάσεων ισοδυναμεί, στην πράξη, με αδικία που διαπράττεται εις βάρος του θύματος της παραβίασης του δικαίου.

Τούτων λεχθέντων, οφείλω κατά πρώτο λόγο να πω δυο θετικά λόγια για τον Αμερικανό ΥΠΕΞ, Mike Pompeo, ο οποίος αντελήφθη πολύ καλά το τι συνέβαινε και προσπάθησε πολύ να βελτιώσει την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Δεν μπορώ να ξεχάσω την τελευταία του ομιλία στο Συμβούλιο του ΝΑΤΟ για το πώς η Τουρκία χρησιμοποιούσε με εσφαλμένο τρόπο την συμμετοχή της στη Συμμαχία.

Ελπίζω η νέα κυβέρνηση Biden, που διαθέτει στελέχη με μακρά πείρα σε ζητήματα-κλειδιά, να επιτύχει ότι η απερχόμενη κυβέρνηση δεν κατάφερε, παρά τις προσπάθειες του Pompeo.

Για μια ακόμη φορά, θέλω να τονίσω ότι απομένουν πολλά ακόμη να γίνουν σε ότι αφορά τις ενέργειες της Τουρκίας και τον τρόπο που αυτή χρησιμοποιεί τη Συμμαχία και την συμμετοχή της σε αυτήν.

Για εμάς, την Ελλάδα, μια Τουρκία που θα τηρεί τους κανόνες, θα σέβεται το διεθνές δίκαιο και θα προσεγγίσει την Ευρώπη, είναι καλοδεχούμενη.