ΗΠΑ: Εγκρίθηκε ψήφισμα για την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων – Τουρκία: Επονείδιστη απόφαση

Νέο πεδίο αντιπαράθεσης και σύγκρουσης μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Τουρκίας προκάλεσε η έγκριση της Βουλής των Αντιπροσώπων της πρότασης που αφορά την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Οι Αμερικανοί βουλευτές στήριξαν με συντριπτική πλειοψηφία την πρόταση, η οποία θα προωθηθεί στη Γερουσία για νέα ψηφοφορία και έγκριση. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση της τουρκικής ηγεσίας και ειδικότερα του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος έκανε λόγο για «επονείδιστη απόφαση», προσθέτοντας ότι η συγκεκριμένη κίνηση αποτελεί «εκδίκηση για τις επιχειρήσεις στη Συρία».

Η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία το ψήφισμα με το οποίο αναγνωρίζεται από τις ΗΠΑ η Γενοκτονία των Αρμενίων, πριν από έναν αιώνα, μια συμβολική αλλά ιστορική ενέργεια που είναι βέβαιο ότι θα υποδαυλίσει νέες εντάσεις με την Τουρκία.

Η Βουλή, που ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς, ενέκρινε με ψήφους 405 υπέρ έναντι 11 κατά το ψήφισμα αυτό που αναφέρει ότι είναι πολιτική των ΗΠΑ να μνημονεύουν ως γενοκτονία τη σφαγή 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μεταξύ 1915-1923.Η συνέχεια αναμένεται να δοθεί στη Γερουσία, όπου έχει κατατεθεί ένα σχεδόν πανομοιότυπο ψήφισμα (S. Res. 150). Τη στήριξη του στην αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων είχε εκφράσει ο γερουσιαστής Τεντ Κρουζ λίγο πριν την προγραμματισμένη ψηφοφορία στην Ολομέλεια της Βουλής. «Καλώ τους συναδέλφους μου στη Γερουσία να εξετάσουν αμέσως και να υποστηρίξουν ένα ψήφισμα που παρουσίασα με τον Γερουσιαστή Μενεντέζ για να αναγνωρίσουμε επίσημα την Αρμενική Γενοκτονία και να απορρίψουμε όλες τις μορφές άρνησης», είχε επισημάνει χαρακτηριστικά.

Εκτός από την αρμενική διασπορά, για το συγκεκριμένο ψήφισμα είχαν ενεργοποιηθεί και οι ελληνικές, εβραϊκές και χριστιανικές οργανώσεις. Αντιθέτως, η τουρκική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον, οι τουρκοαμερικανικές οργανώσεις και οι εταιρείες λόμπι, που εργάζονται για την Άγκυρα, είχαν προσπαθήσει χωρίς αποτέλεσμα να μπλοκάρουν το ψήφισμα πριν κατατεθεί προς έγκριση στην Ολομέλεια της Βουλής.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, Έλιοτ Ένγκελ, είχε δηλώσει ότι «μεταξύ 1915 και 1923 δολοφονήθηκαν 1.5 εκατομμύρια Αρμένιοι. Αυτή ήταν μια γενοκτονία-και είναι σημαντικό να ονομάσουμε αυτό το έγκλημα με το όνομα του».

Από την πλευρά του, ο βουλευτής Άνταμ Σιφ, ο οποίος μαζί με τον Ρεπουμπλικάνο Γκας Μπιλιράκη εισήγαγε το δικομματικό ψήφισμα, είχε τονίσει ότι «αυτή είναι μια στιγμή που έχει προετοιμαστεί εδώ και πολλά χρόνια. Είμαι ευγνώμων για την ακούραστη υπεράσπιση πολλών που επέμειναν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει ποτέ να είναι μέρος της άρνησης της Αρμενικής Γενοκτονίας».

Στο ίδιο μήκος κύματος είχε κινηθεί και η πρόεδρος της αμερικανικής Βουλής, Νάνσι Πελόσι, η οποία είχε δηλώσει ότι «η βαρβαρότητα που διαπράχθηκε εναντίον του λαού της Αρμενίας ήταν γενοκτονία. Πρέπει να την αναγνωρίσουμε».

Βαριές εκφράσεις από τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου επέκρινε έντονα την κίνηση της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ να ταχθεί χθες Τρίτη — με συντριπτική πλειοψηφία — υπέρ ψηφίσματος που αναγνωρίζει τις μαζικές σφαγές των Αρμενίων πριν από έναν αιώνα και πλέον ως «γενοκτονία», απόφαση την οποία χαρακτήρισε «άκυρη».

Το ψήφισμα που αναγνωρίζει τις μαζικές σφαγές των Αρμενίων ως γενοκτονία εγκρίθηκε με 405 ψήφους υπέρ έναντι 11 κατά. Πρόκειται για μια απόφαση με συμβολικό, αλλά ιστορικό χαρακτήρα, η οποία θεωρείτο βέβαιο ότι θα αναζωπυρώσει την ένταση στις σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Άγκυρα.

Σε ανάρτησή του στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης Twitter, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας υποστήριξε ότι η Τουρκία απέτρεψε ένα «μεγάλο παιγνίδι» με την εισβολή της στη βορειοανατολική Συρία — χωρίς να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις — ενώ έκρινε πως η ψηφοφορία στη Βουλή των Αντιπροσώπων είχε στόχο να παρθεί «εκδίκηση» για αυτή τη στρατιωτική επιχείρηση.

«Εκείνοι τα σχέδια των οποίων ματαιώθηκαν στρέφονται σε αραχνιασμένες αποφάσεις. Οι κύκλοι που πιστεύουν ότι θα πάρουν εκδίκηση με αυτόν τον τρόπο κάνουν λάθος. Αυτή η επονείδιστη απόφαση εκείνων που εκμεταλλεύονται την ιστορία για πολιτικούς σκοπούς είναι άκυρη για την κυβέρνηση και τον λαό μας», ανέφερε ο τούρκος ΥΠΕΞ.

Παράλληλα, οι υπηρεσίες του εξέδωσαν ανακοίνωση με την οποία καταδικάζεται σθεναρά η απόφαση της Βουλής των Αντιπροσώπων να ζητήσει την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, στο δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε, ανέφερε ότι η απόφαση αυτή αντιβαίνει στη συμμαχία της Τουρκίας και των ΗΠΑ, συμμάχων στον Οργανισμό του Συμφώνου του Βόρειου Ατλαντικού.

Η απόφαση με την οποία καλείται η κυβέρνηση του Ρεπουμπλικάνου Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλλει κυρώσεις και άλλα περιοριστικά μέτρα σε βάρος της Τουρκίας και κορυφαίων τούρκων αξιωματούχων εξαιτίας της τουρκικής στρατιωτικής επίθεσης στη βορειοανατολική Συρία εγκρίθηκε νωρίτερα με 403 ψήφους υπέρ έναντι 11 κατά.

Στην ανακοίνωσή του το τουρκικό ΥΠΕΞ επισημαίνει επίσης ότι το ψήφισμα αυτό αντίκειται στη διμερή συμφωνία της Ουάσινγκτον και της Άγκυρας τη 17η Οκτωβρίου για την κήρυξη κατάπαυσης του πυρός, η οποία ανέστειλε την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση. Ακόμη, καλεί την κυβέρνηση των ΗΠΑ να λάβει μέτρα για να αποφευχθούν κινήσεις οι οποίες θα βλάψουν περαιτέρω τους διμερείς δεσμούς.

Η απόφαση με την οποία ζητείται από την κυβέρνηση να επιβληθούν κυρώσεις και περιοριστικά μέτρα στην Τουρκία για την εισβολή της στη βορειοανατολική Συρία θα πρέπει να εγκριθεί και από τη Γερουσία για να έχει πρακτικό αντίκρισμα.

Η απόφαση με την οποία αναγνωρίστηκε η γενοκτονία των Αρμενίων ήταν η πρώτη που τέθηκε ποτέ σε ψηφοφορία στην ολομέλεια του σώματος· η κάτω Βουλή ενέκρινε το μη δεσμευτικό ψήφισμα αυτό με 405 ψήφους (επί συνόλου 435) σε μια σπάνια επίδειξη σύμπνοιας μεταξύ των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων κοινοβουλευτικών.

Η γενοκτονία των Αρμενίων αναγνωρίζεται επίσημα από περίπου τριάντα χώρες αλλά και από μεγάλο μέρος της κοινότητας των ιστορικών. Κατά εκτιμήσεις, από 1,2 ως 1,5 εκατ. Αρμένιοι σφαγιάστηκαν εν μέσω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τα στρατεύματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που είχε συμμαχήσει τότε με τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία.

Η Τουρκία αρνείται τη χρήση του όρου «γενοκτονία», διατείνεται πως διαπράττονταν σφαγές εκατέρωθεν εν μέσω εμφυλίου πολέμου και λιμού με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και στα δύο στρατόπεδα.

Τον Απρίλιο του 2017, λίγο καιρό αφότου έγινε ο ένοικος του Λευκού Οίκου, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε χαρακτηρίσει τη σφαγή των Αρμενίων το 2015 «μια από τις χειρότερες μαζικές φρικαλεότητες του 20ού αιώνα», αποφεύγοντας όμως επιμελώς να χρησιμοποιήσει τον όρο «γενοκτονία». Η τοποθέτησή του είχε προκαλέσει την οργή της Άγκυρας, που είχε καταγγείλει την «παραπληροφόρηση» που διέσπειρε κατ’ αυτήν ο αμερικανός πρόεδρος.

Πριν εκλεγεί πρόεδρος το 2008, ο προκάτοχός του Μπαράκ Ομπάμα είχε δεσμευθεί ότι θα αναγνώριζε τη γενοκτονία των Αρμενίων, όρο όμως τον οποίο δεν πρόφερε ποτέ στη διάρκεια της θητείας του.