Άγιον Όρος Άθω: Μπροστά στην εναλλαγή των εποχών…

Όντας απορροφημένοι από την αδιάκοπη… ‘σεισμική δραστηριότητα’ του προσωπικού μας ψυχικού υπεδάφους, με τις συλλογιστικά ετερόκλητες και συναισθηματικά ασταθείς διαθέσεις (εξάρσεις και μεταπτώσεις) της ρέουσας καθημερινότητας… μπορούμε, άραγε, να γαληνέψουμε έστω φευγαλέα… ώστε ν’ ‘αγγιχτούμε’ από την θεουργική δραματουργία της Φύσεως;! 

Ζώντας μέσα σε «ραθυμοτόκους μέριμνες» [1] και ψυχικές εντάσεις, που αποσπούν την προσοχή μας απ’ τα ουσιώδη θέματα της ύπαρξής μας, αλλά κι’ αμβλύνουν την ‘αισθητικότητα’ των ψυχών μας προς τα ουσιωδέστερα… πόσο είναι εφικτό να ‘αποδράσουμε’ από την ‘σκοτεινή φυλακή’ της αν-αισθησίας… όπου μας εγκλείει η επιπόλαιη κι’ απρόσεκτη διαχείριση της ζωής μας γενικά, και των αισθήσεών μας ειδικώτερα;!

Κάθε εποχή (άνοιξη – θέρος – φθινόπωρο – χειμώνας) του ηλιακού κύκλου, όπως κάθε ηλικία (παιδική – νεανική – ώριμη – γεροντική) του ανθρώπινου βίου, έχει την δική της ‘μοναδική’ ιδιαιτερότητα και ομορφιά…! Μια ομορφιά, που διαφοροποιείται συμπτωματολογικά από τις άλλες εποχιακές / ηλικιακές εκφάνσεις, και επαφίεται σε εμάς – στον καθένα από εμάς να το ‘ανακαλύψει’ μόνος του, και να το βιώσει απολαυστικά στην ώρα του… προς δόξαν Θεού! Συνεπώς, είν’ επιπόλαιο κι’ ανόητο… να σπεύδει κανείς να ‘κατηγοριοποιήσει’ τις εποχές (όπως και τις ηλικίες) σε ‘καλύτερες’ ή ‘χειρότερες’, με αποκλειστικό κι’ ανασφαλές κριτήριο την δική του ‘μειωμένη αισθητικότητα’ της ψυχής…!

Ακόμα κι’ όταν/αν η ενδεχόμενη ψυχική μας ακμαιότητα, συνδυάζεται με υψηλό δείκτη διανοητικής και συναισθηματικής ευφυίας… αν δεν καταυγασθεί από τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, ΔΕΝ μπορούμε ν’ αντιληφθούμε παρά μόνο ό,τι εμπίπτει στις αισθήσεις μας (κυρίως, στην όραση), καταδικάζοντας επιπόλαια σε… ‘ανυπαρξία’ όσα δεν φαίνονται, κατά το (απατηλό) Καρτεσιανό αξίωμα: «Υπάρχει μόνον… ό,τι βλέπεται – ό,τι δεν βλέπεται… δεν υπάρχει»!…

Πρέπει ν’ αναζητήσουμε επειγόντως και επίμονα την… αντισυμβατική ομορφιά, που δεν παρακμάζει ή μαραίνεται ποτέ, αλλά πάντα θάλλει! Επειδή, όμως, αυτή είναι αδιόρατη από το συμβατικό αισθητηριακό μας σύστημα, προκειμένου να την ‘δούμε’ (και, κυρίως, να την ‘αναγνωρίσουμε’ όταν την δούμε…), θέτει μια απαραίτητη προϋπόθεση: να μην έχουμε απολέσει… ή να έχουμε ανακτήσει πλήρως μετά την ενδεχόμενη απώλεια, την χαμένη ‘θωριά’ της αθωότητας εντός μας…! 

Επειδή αυτό το ‘ιδιάζον κάλλος’ της αθέατης όψης των πραγμάτων (της ‘σκοτεινής πλευράς του φεγγαριού’…) δεν υπόκειται στην αντιληπτικότητα των συμβατικών αισθήσεων… ενόσω αυτές παραμένουν δέσμιες των παθών μας, για να καταστεί αυτό εφικτό, είναι ανάγκη να εξαγνισθεί η ψυχή από την φωτιά του Αγίου Πνεύματος! Γιατί, όπως όλα τα θεία ενεργήματα, έτσι κι’ η ‘διόπτευση’ αυτού του αόρατου κάλλους… χρειάζεται απαραιτήτως μια χαρισματική αντίληψη και πρόσληψη, που μόνος ο Πλαστουργός Θεός μπορεί να χαρίσει – και χαρίζει… σε όσους επιλέγουν να ζήσουν ένθεα και ταπεινά!

Ο αγνός άνθρωπος (δηλ. ο εξαγνισμένος από την εντός του ενοίκηση και ενέργεια του Αγίου Πνεύματος), έχοντας στον ‘ουρανό της ψυχής’ του συνεχή πνευματική ‘ηλιοφάνεια’ του Νοητού Ηλίου της Δικαιοσύνης… είναι πάντοτε γαλήνιος και χαρούμενος… ακόμα κι’ όταν κάποια ‘σύννεφα’ (δοκιμασίες και πειρασμοί…) ‘πιτσιλίζουν’ διάστικτα το ‘απέραντο γαλάζιο’ του πνευματικού του ουρανού…! Δεν παύει, βεβαίως, να λειτουργεί βιολογικά: να βλέπει… να ακούει… να οσμίζεται… να γεύεται… να ψηλαφά… ό,τι τον περιστοιχίζει, αλλά το διενεργεί με ‘άλλες’ (θεοειδείς) αισθήσεις, κατανοώντας με ‘άλλη’ (θεοπρεπή) αντιληπτικότητα τον ορατό κι’ αόρατο κόσμο, απ’ τον οποίο περιβάλλεται…

Έτσι, διάκειται πάντοτε απέναντι σε όλα τα δώρα του Θεού με την ίδια ευγνώμονα προς Εκείνον διάθεση της καρδιάς του, μη μεροληπτώντας υπέρ του ενός ή του άλλου χαρίσματος. Αγκαλιάζει τα πάντα (όλα τα ‘καλά’… κι’ όλα τα ‘κακά’…) ευχαριστιακά και δοξολογικά, ως ευλογημένη απόρροια της Θεϊκής Αγάπης, μη προτιμώντας το ένα περισσότερο από τ’ άλλο, θεωρώντας τα όλα, αδιακρίτως, ως ισότιμες και πολύτιμες παροχές της Θεϊκής Αγαθότητος, που υπηρετούν τον ίδιο σκοπό: την εκπαίδευση και προετοιμασία του ανθρώπου για μετάβαση: από τον πρόσκαιρο τούτο βίο, στην ατελεύτητη εκείνη ζωή…!

Ενεργώντας πάντα με την ίδια θεόπνευστη λογική, ο άνθρωπος του Θεού δεν πλειοδοτεί ως ‘καλύτερη’ λ.χ. την Άνοιξη (επειδή τότε ανθίζει η ζωή) ούτε μειοδοτεί σαν κάτι ‘χειρότερο’ το Φθινόπωρο (γιατί τότε απανθίζει η Φύση…)· δεν προτιμά την θαλπωρή του Καλοκαιριού από την παγωνιά του Χειμώνα… ούτε την νεότητα από τα γηρατειά· όπως δεν προκρίνει -και δη εμμονικά!- την έμβια ύπαρξη σε αυτό τον εφήμερο κόσμο, από την μετα-βιολογική ζωή στο υπερ-κόσμιο ξέφωτο της Βασιλείας του Θεού…! Για τον έν-θεο άνθρωπο, «Το ζην εστί ΧΡΙΣΤΟΣ… [2] και το αποθανείν εστί κέρδος…» (Φιλιπ. 1, 21)! 

Για τον ά-θεο άνθρωπο, που έχει εκπέσει (με αυτοπροαίρετη επιλογή) από την ‘θεοπρεπή’ ανωτερότητα, αντιληπτικότητα και αισθητικότητα της ένθεης ζωής… δεν γενάται λόγος! Ο δυστυχής αυτός, υστερημένος από έμπνευση και όραμα ‘θεοπρεπούς’ διορατικότητος, θα ήθελε (αν μπορούσε) να ‘ρίξει άγκυρα’ για πάντα στον παρόντα κόσμο της φθοράς… στην πρόσκαιρη αυτή έμβια ζωή της μετριότητας…, αφού ‘ζει’ χωρίς καμμία έφεση και πόθο νοσταλγικό για την αιωνιότητα! Γιατί, απιστώντας στον Θεό… καθίσταται εντελώς ανίκανος να επιθυμήσει κάτι ανώτερο και υπερβατικό, αφού «Ο Θεός εστίν ο ενεργών εν ημίν και το θέλειν και το ενεργείν υπέρ της ευδοκίας» (Φιλιπ. 2, 13), γι’ αυτό ούτε και προσδοκά την ‘μετάβαση’ από την φθορά στην αφθαρσία…!

Το ιδιάζον κάλλος κάθε εποχής δεν εξαντλείται σε αυτό που φαίνεται… κι’ αυτό που προσλαμβάνεται από τις αισθήσεις. Ενδότερα των εξωτερικών μας εντυπώσεων, κρύβεται ένα αθέατο (ανεξερεύνητο κι’ αχαρτογράφητο) Κάλλος…! Ένα κάλλος, που προσδοκά απ’ τις συμβατικές αισθήσεις μας να λειτουργήσουν αντισυμβατικά… προκειμένου να το ανιχνεύσουν κι’ εντοπίσουν! Κι’ όταν το βρουν και το ψηλαφήσουν… να το ‘γεφυρώσουν’ με την ένθεη συνείδηση του ανθρώπου… και η συνείδηση να το κάνει αφορμή δοξολογίας κι’ ευχαριστίας προς τον Δημιουργό Θεό! Τον μεγαλοφυή Εκείνο Νου, που το εμπνεύστηκε… το σχεδίασε… και το υλοποίησε ιδιοφυώς κατασκευαστικά!

Η ιδιάζουσα ωραιότητα κάθε ηλικιακής φάσης, μέσα από την αισθητική ποικιλότητα της βαθμιαίας ωρίμασης των λογικών όντων, σημασιολογεί ‘όλως ιδιαίτερα’ και το ίδιο το μυστήριο της ανθρώπινης ζωής! Αναδεικνύει δηλ. τα επιμέρους ‘λανθάνοντα’ (αδιόρατα) κάλλη κάθε ηλικίας, εναρμονίζοντας την αλληλουχία τους με θαυμαστή διασυνδεσιμότητα· σαν φυσική ακολουθία από το πρότερο στο ύστερο…, σαν προοδευτική φορά από το άγουρο στο πρώιμο… στο ώριμο… στο όψιμο… μιας μεγαλειώδους και συναρπαστικής εξελικτικής πορείας και αυξητικής διαδικασίας, που οδηγεί τα όντα -από την ανατολή μέχρι το βασίλεμά τους- στην ολοκλήρωση, πληρότητα και τελειότητά τους.

Από την έλευσή μας εκ της ανυπαρξίας στην ύπαρξη, με την είσοδό μας στον παρόντα βίο… κι’ ως την έξοδό μας απ’ αυτόν, με κατεύθυνηση τα υπερ-κοσμια…, η διέλευσή μας από τον επίγειο παράδεισο της θεϊκής Δημιουργίας είναι ένα συναρπαστικό ‘πανηγύρι’ των αισθήσεων! Μια υπαρξιακή εμπειρία και περιπέτεια συγκλονιστική, που είναι ‘στο χέρι μας’ να της προσδώσουμε: α) με τις έν-θεες επιλογές μας, χαρακτήρα ‘θεοπρεπή’ (που ταιριάζει σε ‘τέκνα Θεού’, προωρισμένα να Τον κληρονομήσουν…), ή β) με τις ά-θεες επιλογές μας, χαρακτήρα ‘θνητοπρεπή’ (που παραπέμπει σε τέκνα ανθρώπου θνησιγενή… δηλ. έκπτωτα από την αιώνια προοπτική, για την οποία δημιουργήθηκαν!).

Οι λεπτές διεργασίες των αισθήσεων και τα απορρέοντα απ’ αυτές λεπτά αισθήματα, όταν διενεργούνται ‘θεοπρεπώς’… οργώνουν βαθιά την ψυχή μας, καλλιεργώντας την και εκπαιδεύοντάς την, ώστε να ανυψώνεται και να ανατείνεται συνεχώς σε αναγωγή του νου και της καρδιάς απ’ τα αισθητά στα νοητά… απ’ τα επίγεια στα επουράνια… κι’ απ’ τα εγκόσμια στα υπερκόσμια… εκεί, όπου κατατείνουν όλες οι επιθυμητικές εφέσεις και στοχεύσεις μας, και ο «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση Θεού» προαιώνιος ‘υπαρξιακός προορισμός’ μας!

Η σιωπηλή ‘οδηγία’ του Πλαστουργού Θεού προς καθένα από εμάς, τα λογικά Του πλάσματα, που διαχειριζόμαστε τον πλούτο της Κτίσης Του, είναι: «Παιδί μου, ΣΤΑΣΟΥ… ΠΡΟΣΕΞΕ… και ΝΟΙΩΣΕ… ό,τι θεόπλαστο αγαθό σε περιβάλλει! Μην το προσπερνάς ή το παρακάμπτεις βιαστικά… επιπόλαια… απρόσεκτα… κι’ αδιάφορα…! Ανάκοψε την φρενήρη βιασύνη του βίου σου… κι’ άφησε τις αισθήσεις σου να τρυγήσουν ‘ενθέως’ ευφρόσυνα… και ‘θεοπρεπώς’ απολαυστικά… στοχαστικά και θαυμαστικά… δοξαστικά κι’ ευχαριστιακά…, το αισθητό και νοητό Κάλλος που σε περιστοιχίζει… και σε ανάγει σ’ Εμένα, τον άπειρο Θεό και Πλαστουργό σου…»!

Στάσου και Κοίτα…, άνθρωπε, Στάσου και Άκου… Στάσου και Μύρισε… Στάσου και Γεύσου… Στάσου κι’ Άγγιξε… ό,τι αγαθό, αγνό κι’ ωραίο σου έχει χαρισθεί και σε περιβάλλει, απολαμβάνοντάς το ‘θεοπρεπώς’, με διάθεση ευχαριστιακή και δοξολογική προς τον Τεχνουργό της Συμπαντικής ομορφιάς και δόξας! Κι’ όταν/αν εκπαιδεύσεις τον νου, την καρδιά και τις αισθήσεις σου, ώστε ποτέ/ποσώς να μην περιφρονούν τα αισθητά Κάλλη της Θεϊκής Πλάσης, σε περιμένουν άπειρες άλλες κι’ απερίγραπτες εκπλήξεις εντρύφησης σε άλλα, μεγαλειώδη… υπεραισθητά μέν αλλά ρεαλιστικότατα, αγαθά… «ά οφθαλμός ουκ είδε… και ους ουκ ήκουσε… και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη… ά ητοίμασεν ο Θεός τοις αγαπώσιν Αυτόν!» (Α΄ Κορ. 2, 9).

Γιατί, πραγματικά, αν διδάξουμε τις ψυχές μας ΠΩΣ ν’ ακολουθούν προσεκτικά, στοχαστικά κι’ εμφιλόσοφα… τις ‘εξερευνητικές διαδρομές’ των αισθήσεών μας μέσα στην Θεϊκή Κτίση… πάντα θ’ ανακαλύπτουμε, πίσω από κάθε αισθητική μεγαλειότητα και ωραιότητα, ‘κρυμμένον’ ταπεινά τον υπέροχο Πλαστουργό Θεό μας: την ζωντανή κι’ εμπρόσωπη (όχι αόριστη κι’ απρόσωπη) γενεσιουργό Αιτία και αείρροη Πηγή κάθε αγαθότητος και κάλλους! Κι’ αν, κάθε φορά που στεκόμαστε μπροστά στο έκπαγλο μεγαλείο της Δημιουργίας, σπεύδουμε να το ‘αγκαλιάσουμε’ με διάθεση ευγνώμονα και δοξαστική, πάντα θα νοιώθουμε εντός μας ένα δυνατό σκίρτημα θεοπρεπούς ερωτικής έλξης, προς τον υπέροχο Δημιουργό της συμπαντικής αρμονίας και ομορφιάς…!

Ένας ΚΑΚΟγηρος…

από το Άγιο Βουνό των ΚΑΛΟγήρων.

—————————

[1] «Ραθυμοτόκοι μέριμνες» αποκαλούνται, στην Ορθόδοξη υμνολογία και την Νηπτική διδασκαλία της Ανατολικής Εκκλησίας, οι πολυπράγμονες έγνοιες και ετερόκλητες ασχολίες της καθημερινότητος, που κουράζουν κι’ εξαντλούν ψυχο/σωματικά τους ανθρώπους, γεννώντας μέσα τους μια ράθυμη… υποτονική… και σχεδόν (η εντελώς) απρόθυμη διάθεση για τόν εν Χριστώ αγώνα και την πνευματική ζωή!

[2] Η Χριστο-διψητική ομολογία του κορυφαίου Σέρβου Ορθοδόξου θεολόγου και Αγίου Ομολογητού της εποχής μας, Γέροντος Ιουστίνου Πόποβιτς (+1979), ας αφήσουμε να σταλλάξει στην καρδιά μας λίγον από τον απροσμέτρητο Αγαπητικό γλυκασμό των Εραστών του Θεού: «…Σταθήτε όλα τα σύμπαντα, όλοι οι υπάρχοντες κόσμοι κι’ όλα τα όντα! Κάτω όλες οι καρδιές, όλοι οι νόες, όλες οι ζωές, όλες οι αθανασίες κι’ όλες οι αιωνιότητες! Γιατί όλ’ αυτά, ΧΩΡΙΣ τον Χριστό, είναι κόλαση· τα πάντα, ΧΩΡΙΣ τον Χριστό, είναι αναρίθμητες κι’ ατελεύτητες κολάσεις: Η ζωή ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… ο θάνατος ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… η αλήθεια ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… ο ήλιος ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… και τα σύμπαντα ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… όλα είναι τρομερή ανοησία, ανυπόφορο μαρτύριο, σισύφειο βάσανο, κόλαση!… Δεν θέλω ούτε την ζωή ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… ούτε την χαρά ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… ούτε την υγεία ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… ούτε την αλήθεια ΧΩΡΙΣ τον Xριστό… ούτε την δικαιοσύνη ΧΩΡΙΣ τον Xριστό… ούτε την αγάπη ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… ούτε την αιωνιότητα ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… ούτε τον παράδεισο ΧΩΡΙΣ τον Χριστό… ούτε τον Θεό ΧΩΡΙΣ τον Χριστό…! Γιατί κι’ ο ‘Θεός’ αν δεν είν’ ο Χριστός [όπως λ.χ. στον Σιωνισμό, στον Ισλαμισμό, στον Ινδουϊσμό, στον Σιντοϊσμό, στον Δωδεκαθεϊσμό… και σε κάθε άλλον απατηλό -ισμό…] είναι κόλαση!…» (Απόσπασμα εκ του κορυφαίου συγγράμματος Ορθόδοξης Χριστολογίας: «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος»).