31 Μαΐου: Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος – Δράσεις της ΠΚΜ

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος στις 31 Μαΐου 2020, η Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ενημερώνει το κοινό σχετικά με τις δράσεις της κατά του καπνίσματος.

Οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας και υγειονομικού ελέγχου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας είναι επιφορτισμένες με την προστασία της δημόσιας υγείας μέσω της πρόληψης και του ελέγχου της  εφαρμογής  της  νομοθεσίας που αφορά στην απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους χώρους.

Το Δίκτυο Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Διεύθυνσης Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εφαρμόζει από το 2015 συστηματικά και ως πρωτοπόρα δράση, το πρόγραμμα Αγωγής Υγείας για το κάπνισμα στον μαθητικό πληθυσμό της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με θέμα «Ενεργητικός Αντικαπνιστής». Στόχος του προγράμματος είναι να προστατεύσει τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές όχι μόνο από τις καταστροφικές συνέπειες του καπνού στην υγεία, αλλά και να παροτρύνει τους εφήβους σε μια πιο ενεργητική στάση απέναντι στο κάπνισμα, αποβάλλοντας το ρόλο του απλού παρατηρητή απέναντι σε όσα αφορούν την υγεία τους.

Η αγωγή υγείας από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας στο μαθητικό πληθυσμό για τις συνέπειες του καπνού εφαρμόζεται συστηματικά από το 2013 και, μέσω του Δικτύου Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας από τη δημιουργία του, το 2015. Ο απολογισμός αυτής της δράσης είναι αναρτημένος στον ιστοτόπο του Δικτύου Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, που είναι διαθέσιμος στην παρακάτω διεύθυνση:

http://www.pkm.gov.gr/default.aspx?lang=el-GR&page=756

Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος για το 2020 είναι «Η προστασία της νεολαίας από το κάπνισμα». Στόχος της φετινής καμπάνιας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι να  προστατέψει τους νέους από τη χειραγώγησή τους από τη καπνοβιομηχανία  και να τους αποτρέψει από τη χρήση του καπνού και της νικοτίνης.

Σύμφωνα με στοιχεία που δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το 17% των νέων ηλικίας 15 έως 24 ετών παγκοσμίως καπνίζουν συστηματικά. Στη δε Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ, το 11,5% των κοριτσιών και το 13,8% των αγοριών ηλικίας 13 έως 15 ετών είναι χρήστες καπνού. Αν και αυτά τα νούμερα  έχουν  μειωθεί με την πάροδο των ετών ως αποτέλεσμα των  προσπαθειών της κοινότητας να ελέγξουν την χρήση του καπνού είναι απαραίτητο να γίνουν περισσότερα για τη διαφύλαξη αυτών των ευάλωτων ομάδων

Στην Ελλάδα σύμφωνα με τα στατιστικά της ΕΛΣΤΑΤ για τη χρήση του καπνού στον εφηβικό πληθυσμό για το 2017, που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2018, περίπου 3 στους 10 εφήβους (25,8%) ηλικίας 16 ετών και άνω καπνίζουν καθημερινά και περίπου 1 στους 10 (7,1%) καπνίζει περιστασιακά. Επίσης, 1 στα 6 αγόρια και 1 στα 8 κορίτσια ηλικίας 15 ετών καπνίζουν συστηματικά. Σύμφωνα με την ίδια στατιστική, οι δύο πρώτες αιτίες θανάτου στην Ελλάδα είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο καρκίνος, στα οποία κορυφαίος παράγοντας κινδύνου είναι η κατανάλωση των προϊόντων καπνού (κάπνισμα).

Η παγκόσμια επιδημία του καπνίσματος είναι μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την δημόσια υγεία που έχει αντιμετωπίσει ο κόσμος και η προστασία των νεότερων γενεών είναι επιβεβλημένη, καθώς μελέτες δείχνουν ότι οι καπνιστές διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για σοβαρή νόσηση από κορωναϊό.

Όμως, πώς καθοδηγείται η νεολαία στην χρήση του καπνού από τις σχετικές βιομηχανίες;

Κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αυτό επιτυγχάνεται με:

1. Χρήση γεύσεων που είναι ελκυστικές για τη νεολαία σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης, όπως κεράσι, τσίχλες και καραμέλες, η οποία ενθαρρύνει τους νέους, ώστε να υποτιμήσουν τους σχετικούς κινδύνους για την υγεία και να αρχίσουν να τις χρησιμοποιούν
2. Κομψά σχέδια και ελκυστικά προϊόντα, τα οποία είναι επίσης εύκολα στη μεταφορά και είναι παραπλανητικά (π.χ. προϊόντα σε σχήμα USB  stick ή καραμέλα)
3. Την προώθηση προϊόντων ως «μειωμένου κινδύνου» ή «καθαρότερων» εναλλακτικών σε σχέση με τα συμβατικά τσιγάρα, χωρίς την αντικειμενική επιστημονική  τεκμηρίωση που να αποδεικνύει  αυτούς τους ισχυρισμούς
4. Με  διασημότητες που επηρεάζουν τη νεολαία στα social media (π.χ. Instagram influencers) και οι οποίες εμμέσως διαφημίζουν καπνικά προϊόντα
5. Το μάρκετινγκ στα σημεία πώλησης σε καταστήματα προμηθευτών που επισκέπτονται τα παιδιά, συμπεριλαμβανομένης της τοποθέτησης κοντά σε γλυκά, σνακ ή αναψυκτικά και την παροχή πριμοδοτήσεων για τους πωλητές για να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα τους εμφανίζονται κοντά σε χώρους όπου συχνάζουν οι νέοι (περιλαμβάνει την παροχή υλικού μάρκετινγκ και βιτρίνες σε εμπόρους λιανικής)
6. Την πώληση τσιγάρων και άλλων προϊόντων καπνού και νικοτίνης κοντά σε σχολεία, γεγονός που καθιστά φθηνή και εύκολη την πρόσβαση των παιδιών σχολείου σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης
7. Το έμμεσο μάρκετινγκ προϊόντων καπνού σε ταινίες, τηλεοπτικές εκπομπές και διαδικτυακές εκπομπές ροής
8. Προσφυγή για αποδυνάμωση όλων των τύπων κανονισμών ελέγχου του καπνού, συμπεριλαμβανομένων προειδοποιητικών ετικετών σε  εμφανές στο σημείο πώλησης, αλλά και των κανονισμών που περιορίζουν την πρόσβαση και την εμπορία στα παιδιά (ειδικές διατάξεις για την απαγόρευση της πώλησης και διαφήμισης προϊόντων καπνού κοντά σε σχολεία).

Μόνο μία παγκόσμια εκστρατεία κατά του καπνίσματος θα καταρρίψει τους μύθους και θα εκθέσει απατηλές τακτικές που χρησιμοποιούν οι καπνοβιομηχανίες. Με αυτό τον τρόπο, θα παρέχει στους νέους τις γνώσεις που απαιτούνται, ώστε να αντιλαμβάνονται την προσπάθεια χειραγώγησής τους και θα τους δίνει τη δυνατότητα να αντισταθούν στις προκλήσεις. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καλεί όλους τους νέους να συμμετάσχουν στον αγώνα για να γίνουν μια γενιά χωρίς καπνό.