Φένια Βουδαντά: «Και οι ψυχολόγοι έχουν ψυχή…»

Γράφει η Φένια Βουδαντά

Ζούμε σε μια κοινωνία όπου όλοι μετατοπίζουν την ευθύνη από τον εαυτό στους άλλους. Πόσο μάλλον την ευθύνη για τη ζωή τους.

Χρειάστηκε να περάσω στο τμήμα ψυχολογίας για να καταλάβω κι εγώ ως μέρος της κοινωνίας ότι η ίδια έχω την ευθύνη αν θα δεχτώ να βοηθηθώ, εγώ κάνω τις επιλογές που αφορούν τη ζωή μου, εγώ κρατώ το μολύβι, αλλά μπορώ και να δεχτώ να έχω στο πλάι κάποιον να μου κρατά ξύστρα όταν σπάσει η κοφτερή και δυναμική πορεία μου.

Δε λέω ψέματα, ίσως πίστευα ότι από τη στιγμή που θα πατούσα το πόδι μου στη σχολή θα αποκτούσα μαγικές ικανότητες και ότι θα μπορούσα με γυμνό μάτι σαν σκάνερ να αποκωδικοποιήσω τις σκέψεις ενός ανθρώπου τον οποίον συναντούσα πρώτη φορά και ότι θα απαντούσα με πλήρη σιγουριά και αυτοπεποίθηση στην ερώτηση «τώρα με ψυχολογείς εσύ ε;». Και τώρα είμαι σε θέση να παραδεχτώ – όσο κι αν πονάει η αλήθεια- ότι ίσως να με είχε δει σκεπτική και προβληματισμένη όχι γιατί προσπαθούσα να επιτελέσω το ρόλο που καθαρά κοινωνικά έχω κληθεί να παίξω. Όχι, δεν μπορώ να ασχολούμαι μόνο με τους άλλους 24 ώρες την ημέρα.

Πιθανόν να είχα κλειστεί στον εαυτό μου. Πιθανόν να άκουγα όσα έλεγε και νοητικά να είχα επιστρέψει σε προηγούμενες εμπειρίες μου ή μέσω του small talk (από το οποίο πίστευε ότι εγώ θα βγάλω τα ακριβή κι ασφαλή συμπεράσματα) να κατάλαβα ότι τη δεδομένη στιγμή δε θα ήθελα να εμπλακώ σε κάτι bigger και πολύπλοκο. Θα μου άρεσε που μπορεί να μιλούσε για τον καιρό και δε θα κολλούσα στον τρόπο με τον οποίον τον περιέγραφε για να τον «ψυχολογήσω». Είναι απλά ο καιρός που αλλάζει, όπως αλλάζει και η διάθεσή μας, η οποία μπορεί να προσαρμόζεται στον καιρό, μπορεί και όχι.

Για κάποιο λόγο, συνέχιζε να με αντιμετωπίζει σαν να φορούσα φωτοστέφανο. Ήμουν για εκείνον ο θεάνθρωπος που δεν αγχώνεται ποτέ, που έχει για όλα μια απάντηση, που όλα στη ζωή του κυλούν ομαλά κι απρόσκοπτα, που θα μπορούσα με άνεση να του προσφέρω χρήσιμα tips σαν lifehacks (τα οποία μόνο αν είσαι ψυχολόγος γνωρίζεις) για να βγάλω το άγχος από τη ζωή του διά παντός. Και να μην αγχωθεί ξανά ποτέ! Επειδή θα ξέρει να πατάει το μαγικό κουμπί που του αποκάλυψε η σκεπτική ψυχολόγος με το φωτοστέφανο και αμέσως όλα θα λύνονται, όλοι θα μπαίνουν στη θέση τους, όλοι δε θα έχουν να του προσάψουν τίποτα.

Η αλήθεια είναι ότι η εύρεση του εν λόγω κουμπιού είναι ένα μυστήριο που σου τσιγκλάει το μυαλό αν ενδιαφέρεσαι να δηλώσεις ψυχολογία και καλείσαι να συμπληρώσεις το μηχανογραφικό δελτίο. Σημαντική σημείωση, είναι το ίδιο μηχανογραφικό στο οποίο μπορείς να δηλώσεις και φιλολογία. Και νομική. Και κοινωνιολογία. Και η λίστα συνεχίζεται. Δεν πέρασα, λοιπόν, ούτε εγώ ούτε κάποιος συμφοιτητής- συνάδελφος από κάποια εξέταση, η οποία περιλάμβανε αξιολόγηση της διαίσθησης και των μαντικών ικανοτήτων μου. Την πιο ιδιαίτερη εξέταση την έδινα στην πορεία και όχι όταν έπρεπε να μελετήσω τα θεωρητικά ρεύματα της επιστήμης, αλλά όταν η ίδια ήρθα αντιμέτωπη με την πέρα για πέρα τρωτή φύση μου.

Είμαι φοιτήτρια ψυχολογίας και ναι, αγχώνομαι. Που και που τα χάνω κι εγώ, το παραδέχομαι. Και δε σου εγγυώμαι ότι θα πάρω το πτυχίο και θα αλλάξει κάτι δραστικά και σύντομα. Η διαφορά είναι ότι έχω αναπτύξει (και συνεχίζω να αναπτύσσω) την ικανότητα να ανατρέχω στους λόγους που μου προκαλούν το άγχος, μετά το παρατηρώ στο σώμα μου, αναγνωρίζω τα συμπτώματα. Μαθαίνω να αποδέχομαι την ύπαρξή τους. Μαθαίνω ακόμα ότι η διερεύνηση του εαυτού μου είναι μια μακρόχρονη διαδικασία που πάντοτε θα έχει τα πάνω και τα κάτω της.

Ένας ψυχολόγος έχει το δικαίωμα να διανύει και τη φάση των «κάτω» του, έχει το δικαίωμα να είναι σκεπτικός στην καφετέρια ή στο πάρκο απέναντί σου όχι γιατί αναλογίζεται πάντα τον τρόπο της δικής σου ομιλίας και σκέψης, αλλά γιατί ίσως σκέφτεται πώς αυτός ο τρόπος τον κάνει να νιώθει, ίσως θυμήθηκε κάτι δικό του, ίσως απλά ξέφυγε το μυαλό του και τίποτα άλλο. Δεν παύει να είναι άνθρωπος, εκτός από επιστήμονας, το ένα δεν αναιρεί το άλλο και μπορεί μάλιστα εκτός εργασιακού ωραρίου να επιθυμεί να εστιάσει στην ανθρώπινη ιδιότητά του και να αναμένει από τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Ας ξεκουραστεί κι αυτός λίγο.

Είναι άνθρωπος που ακούει αληθινά όμως και ίσως το συγχέουμε μέσα μας γιατί έχουμε μάθει τους ανθρώπους να μην ακούν. Το ότι μπαίνει στη θέση σου και βλέπει για λίγο τον κόσμο μέσα από τα μάτια σου και ταυτόχρονα σαν εξωτερικός και αντικειμενικός παρατηρητής, δε σημαίνει ότι δεν μπορεί να βγει ανά πάσα στιγμή και να βολευτεί πάλι στη δική του θέση. Είναι ευέλικτος, προφανώς και μπορεί να σου πει κάτι το οποίο δεν έχει πέσει ποτέ στην αντίληψή σου και να πεις «ουάου». Ίσως τύχει κι αυτό. Σίγουρα έχει διαβάσει, έχει ασχοληθεί, την έχει ψάξει τη δουλειά, πολύ περισσότερο με τη δική του προσωπική θεραπεία. Ως εκεί.

Και οι ψυχολόγοι έχουν ψυχή! Μια ψυχή ανοιχτή σε προτάσεις και σε τρόπους σκέψης που εμπνέει εμπιστοσύνη και κατακλύζεται από την έντονη ανάγκη να προσφέρει βοήθεια. Να σου δείξει το μονοπάτι που -αν και με δύσκολο έδαφος- θα σε οδηγήσει ως εκεί που θέλεις.

Μη ξεγελιέσαι όμως. Ίσως ο ίδιος δεν έχει φτάσει ακόμα στον προορισμό του, ίσως απ’ την άλλη, σε καλεί να δοκιμάσεις να περπατήσεις κι εσύ στο μονοπάτι αυτό όπου όλοι διανύουμε αν θέλουμε να δούμε το ηλιοβασίλεμα. Ο προορισμός δεν είναι πάντα κάτι το φανταχτερό και επιβλητικό. Ηλιοβασίλεμα μπορείς να απολαύσεις σε μια παραλία γεμάτη κόσμο, μουσική, φασαρία και γέλια. Μπορείς και μόνος σου, ακίνητος μα ταυτόχρονα πιο κινητοποιημένος από ποτέ.

Ο ψυχολόγος σου προσφέρει τις εναλλακτικές αυτές επιλογές. Αλλά έχει και την επιλογή για τον εαυτό του να περπατήσει, να τρέξει, να σκοντάψει για να εκτιμήσει μετά τη θέα με όποιον τρόπο επιθυμεί.

Τον ψυχολόγησες τώρα, έτσι;!