Έκθεση Body Worlds στον «Ελληνικό Κόσμο»

Επίσκεψη στην έκθεση Body Worlds στην Χαιδελβέργη και συνέντευξη με την κορυφαία ανατόμο Dr Aggelina Walley που συνεχίζει το πρωτότυπο και πολυσυζητημένο έργο του Gunther von Hagens.

Στο πλαίσιο της διοργάνωσης η υπεύθυνη επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων της Έκθεσης Body Worlds Athens Βίκυ Κοκκίνη και η ομάδα της βρέθηκαν στην αυθεντική έκθεση και μίλησαν από κοντά με την Dr. Angelina Walley, ώστε να απαντηθούν ερωτήματα αλλά και να βιώσουν από κοντά αυτή την εμπειρία και να μας την μεταφέρουν. Κατά την διάρκεια της επίσκεψης τους στο μουσείο είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά τα εκθέματα BODY WORLDS και μία από την συλλογή των πιο επιτυχημένων εκθέσεων που παρουσιάζονται σε όλον τον κόσμο.

Πρωτοεμφανίστηκαν στο Τόκυο το 1995, προσελκύοντας περισσότερους από 50 εκατομμύρια επισκέπτες σε περισσότερες από 140 πόλεις, στην Αμερική, την Αφρική, την Ασία και την Ευρώπη.

Πρόκειται για το πνευματικό παιδί του Gunther von Hagens, ενός Γερμανού γιατρού, διάσημου για το πρωτοποριακό έργο του στη διατήρηση του σώματος, καθώς και στις βιντεοσκοπημένες αυτοψίες του. Όταν εμφανίζότανι στο κοινό, ο Gunther von Hagens φοράει πάντα μια μαύρη ρεπούμπλικα – μια αναφορά στο καπέλο που φοριόταν στον πίνακα του Ρέμπραντ το 1632, Το μάθημα της ανατομίας του Δρ Νικολάες Τουλπ. Ο Gunther von Hagens, ο οποίος πάσχει από τη νόσο του Πάρκινσον, αποκάλυψε ότι θέλει το σώμα του να πλαστινοποιηθεί και να προστεθεί στην έκθεση όταν πεθάνει. Την έκθεση συνεχίζει τώρα η συνεργάτιδα του Dr. Angelina Walley, η οποία μας εξήγησε τη διαδικασία της πλαστινοποίησης, τον λόγο ύπαρξης της έκθεσης, και την αγάπη της για την ζωή και την επιστήμη.

Η αποστολή που βρέθηκε στην Χαιδελβέργη περιγράφει: Όταν φτάσαμε στην είσοδο του μουσείου τα συναισθήματα ήταν ανάμικτα! Δέος που θα δούμε των εσωτερικό μας κόσμο και την λειτουργία του αλλά και αμηχανία μιας και η γνώση αυτή έρχεται μέσα από αληθινά σώματα. Όμως στον 21ο αιώνα, γνωρίζουμε πολλά για τον κόσμο και τον περίγυρο μας. Έχουμε ολοκληρωμένη γνώση των δικών μας κινητών τηλεφώνων, αυτοκινήτων και άλλων τεχνικών επιτευγμάτων αλλά οι γνώσεις μας για το ανθρώπινο σώμα είναι πολύ φτωχές, παρά το γεγονός ότι το ανθρώπινο σώμα είναι ένα από τα πιο πολύπλοκα και εξελιγμένα συστήματα στον κόσμο… και με τη σκέψη αυτή προχωρήσαμε. Στην αρχή δειλά αλλά με το που μπήκαμε στο χώρο ήταν σα να με ήμασταν μέσα μας. Περιμέναμε να είμαστε παγωμένοι σε μια έκθεση ανατομίας αλλά βρισκόμασταν κάπου ζεστά κα οικεία! Ένα αντιφατικό γεγονός!

Είδαμε εκθέματα που αν και είναι άψυχα έχουν το δυναμισμό, την κινησιολογία αλλά και το συναίσθημα που είχαμε και εμείς. Η τοξοβόλος, Ο κιθαρίστας, Οι ποδοσφαιριστές, Ο στοχαστής, Οι χορευτές και άλλοι σπουδαίοι και αθάνατοι στο χρόνο μας έδειχναν με τρόπο τελικά οικείο και φιλόξενο την λειτουργία μας αλλά και το συναίσθημα μας ανά περίπτωση. Όπως θα δείτε και στις φωτογραφίες αποτυπώνεται με ακρίβεια στο πρόσωπου κάθε εκθέματος το αντίστοιχο συναίσθημα. Αυτό από μόνο το δημιουργεί ευφορία. Νομίζαμε πως ίσως μας αηδιάσει, ίσως μας τρομάξει η εικόνα, αλλά στο τέλος φύγαμε όλοι πολύ χαμογελαστοί, ενημερωμένοι και πολύ τροφή για σκέψη. Λέγαμε ότι ίσως θα είναι μια βόλτα μέσα στο θάνατο αλλά ήταν ένα ταξίδι μέσα στη ζωή. Πραγματικά αξίζει κάποιος να επισκεφθεί την εν λόγο έκθεση πολλές φορές! Στην ουσία είναι μια επίσκεψη μέσα μας!

Όταν βρεθήκαμε μπροστά από τους χορευτές, μας ενημέρωσαν ότι τα συγκεκριμένα εκθέματα «έπαιξαν» στην ταινία Casino Royal του πράκτορα 007 James Bond με πρωταγωνιστή τον Daniel Craig BODY WORLDS 007 Casino Royale – YouTube. Ακόμα μια ευχάριστη έκπληξη!

Η υπεύθυνη της αποστολή συνομίλησε με την Dr. Asley Walley και απαντήθηκαν πολλές αυθόρμητες ανθρώπινες ερωτήσεις:

«Ποιος είναι ο σκοπός της έκθεσης;

Το BODY WORLDS προσφέρει την ευκαιρία σε όλους να ρίξουν μια ματιά στον εσωτερικό τους εαυτό. Έχουμε το σώμα μας μαζί μας σε όλη μας τη ζωή. Όλες οι αντιλήψεις, οι εμπειρίες και οι πράξεις μας βασίζονται στο σώμα μας. Χωρίς αυτά δεν θα μπορούσαμε να υπάρχουμε. Παρ ‘όλα αυτά, οι απλοί άνθρωποι δεν έχουν ποτέ την ευκαιρία να δουν μέσα τους, να βιώσουν από πρώτο χέρι αυτό από το οποίο είναι φτιαγμένοι. Το Body Worlds επιτρέπει ακριβώς αυτό. Περπατώντας στην έκθεση και βλέποντας υγιή και άρρωστα όργανα σε άμεση σύγκριση, οι άνθρωποι έχουν μια βαθιά συναισθηματική συνάντηση με τον εσωτερικό τους εαυτό κάτι που αυτο-αντανακλαστικά αλλάζει βαθιά την άποψή τους για τον εαυτό τους. Στην πραγματικότητα, πολλοί αλλάζουν τα πρότυπα συμπεριφοράς τους προς έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Σύμφωνα με μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε μισό χρόνο μετά το τέλος της έκθεσης, περίπου το 9 % δήλωσε ότι σταμάτησε το κάπνισμα, περίπου το 30 % επέλεξε πιο υγιεινά τρόφιμα και το 25 % ασκήθηκε περισσότερο από πριν.

Ποιος πρέπει να την επισκεφτεί; Και ποιος όχι;

Η έκθεση απευθύνεται σε όποιον ενδιαφέρεται να μάθει τι μας κάνει ανθρώπους. Ενήλικες κάθε ηλικίας και παιδιά θα βρουν τα εκθέματα συναρπαστικά. Τα παιδιά ανακαλύπτουν το σώμα τους και συχνά διακηρύσσουν ότι δεν θα καπνίσουν ποτέ ή θα ορκιστούν ότι θα παραμείνουν υγιή αφού δουν τα άρρωστα δείγματα στην έκθεση. Κατά τη γνώμη μας, ο καθένας μπορεί να μάθει κάτι μοναδικό στην έκθεση.

Οι άνθρωποι συνήθως έχουν έντονη αντίδραση (αηδιάζουν) στην όψη των εσωτερικών ανθρώπινων οργάνων.

Ποια είναι η φύση του συναισθήματος ή γιατί συμβαίνει; Πρέπει να είναι έτσι;

Παραδοσιακά, οι άνθρωποι μπορούν να συσχετίσουν την ακαθάριστη ανατομία με το θάνατο ή τη φθορά, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες αντιδράσεις, αλλά η πλαστινοποίηση και οι εκθέσεις του Body Worlds έχουν αποδείξει ότι δεν χρειάζεται να είναι έτσι. Σε αντίθεση με ό, τι μπορεί να δει κάποιος σε ένα ακαθάριστο εργαστήριο ανατομίας, τα πλαστινοποιημένα δείγματα που εμφανίζονται στην έκθεση είναι στεγνά, άοσμα και διατηρούνται με αισθητικό και ζωντανό τρόπο. Κάθε δείγμα εμπνέει (και ίσως προκαλεί δέος) γιατί εμφανίζει την υπέροχη πολυπλοκότητα του ανθρώπινου σώματος. Πιστεύω ότι η αισθητικά ευχάριστη παρουσίαση πραγματικών σωμάτων στις εκθέσεις μετατρέπει το θάνατο σε πηγή σαφούς γνώσης για την ανθρώπινη ζωή, καθιστώντας τον μια βαθιά συγκινητική συνάντηση με το εσωτερικό του σώματος του θεατή. Οι άνθρωποι που είδαν την έκθεση αντιδρούν πολύ θετικά και συγκινητικά για τις εμπειρίες τους στο Body Worlds και συνήθως λένε «Είχα μια εντελώς διαφορετική άποψη για τον εσωτερικό μου εαυτό και ποτέ ξανά δεν θα θεωρήσω το σώμα μου δεδομένο».

Ποια είναι η ημερομηνία λήξης (ή έγκυρη περίοδος) για τα αντικείμενα της έκθεσης; Ποιο είναι το παλαιότερο αντικείμενο έκθεσης και πόσο παλιό είναι;

Τα δείγματα ή τα πλαστενικά διατηρούνται μόνιμα μέσω της πλαστινοποίησης, μια μέθοδος συντήρησης που εφευρέθηκε από τον ανατόμο, Δρ Gunther von Hagens το 1977 και αναπτύχθηκε περαιτέρω από τότε. Με αυτή τη μέθοδο, όλα τα διαλυτά λίπη και υγρά στο νεκρό σώμα αντικαθίστανται με πολυμερή που σκληραίνουν με αέριο, θερμότητα ή φως. Αυτή η μέθοδος διατήρησης ανατομικού δείγματος διατηρεί το σώμα σε μικροσκοπικό και κυτταρικό επίπεδο και για σχεδόν απεριόριστο χρόνο. Είναι σίγουρα τόσο ανθεκτικά όσο οι μούμιες των παλιών Φαραώ.

Τα παλαιότερα πλαστινοποιημένα δείγματα προέρχονται από τις πρώτες μέρες της πλαστινοποίησης, στα τέλη της δεκαετίας του 1970, το πρώτο πλαστενικό ολόκληρο το σώμα δημιουργήθηκε το 1992.

Γιατί εκθέτετε νεκρά σώματα σε δυναμικές πόζες; (Για παράδειγμα, κάποιοι παίζουν σκάκι, ιππασία, πατινάζ κ.λπ.);

Σε πάνω από 20 χρόνια παρουσίασης της έκθεσης BODY WORLDS μάθαμε ότι οι επισκέπτες είναι πιο δεκτικοί και μπορούν να μάθουν περισσότερα από αισθητικά δείγματα. Στην πραγματικότητα, τα πρώτα μας πλαστενικά σώματα ήταν σε άκαμπτες και όρθιες στάσεις, με τρόπο που θα μπορούσαν να έχουν μελετηθεί στην κλινική ανατομία. Παρουσιάζοντας αυτά τα πρώτα δείγματα παρατηρήσαμε ότι οι επισκέπτες γοητεύτηκαν αλλά δεν μπορούσαν να συσχετίσουν αυτά τα πλαστενικά δείγματα με την καθημερινή τους ζωή. Ο Gunther von Hagens και εγώ κοιτάξαμε τους καλλιτέχνες της Αναγέννησης – όπως ο Leonardo da Vinci και ο Michelangelo – και πώς απεικόνιζαν το ανθρώπινο σώμα σε ανατομικά σχέδια, σε φυσικά τοπία και ζωντανές πόζες. Καταλάβαμε ότι τα δείγματά μας χρειάζονται επίσης αισθητική ποιότητα, ιδιαίτερα όταν απευθυνόμαστε σε ανθρώπους που μπορεί να έρθουν στην έκθεση με δισταγμούς. Με αυτό, ωστόσο, είμαστε πάντα προσεκτικοί για να διατηρήσουμε τη διδακτική ποιότητα των δειγμάτων. Συχνά οι πόζες επιλέγονται για να αναδείξουν συγκεκριμένα ανατομικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, περισσότερες αθλητικές πόζες απεικονίζουν τη χρήση μυϊκών συστημάτων ενώ παίζετε αθλήματα και η στάση του σκακιστή απεικονίζει το νευρικό σύστημα.

Μπορείτε να μοιραστείτε την καλλιτεχνική σας άποψη και την αισθητική της έκθεσης;

Από την Αναγέννηση και μετά, το ανθρώπινο σώμα έχει εγκωμιαστεί ως τέχνη. Σίγουρα το ανθρώπινο σώμα είναι όμορφο και καλλιτεχνικό στη μορφή και τη λειτουργία του. Το BODY WORLDS γιορτάζει την αισθητική και το σχεδιασμό της ανθρώπινης μορφής, αλλά είναι σταθερά επικεντρωμένο στην ανατομική επιστήμη και την ανθρώπινη βιολογία. Η έκθεση δείχνει το θαύμα του ανθρώπινου σώματος, την ευφυΐα του, την ανθεκτικότητά του και την ευπάθειά του.

Έχετε βιώσει ποτέ μυστικιστικά γεγονότα στο εργαστήριό σας ή στην έκθεση;

Τώρα που περισσότεροι από 50 εκατομμύρια επισκέπτες σε 37 χώρες και 6 ηπείρους έχουν δει το BODY WORLDS, αυτό που μένει πιο εντυπωσιακό και μαγικό για μένα είναι ο παρόμοιος τρόπος με τον οποίο το BODY WORLDS αγγίζει τόσους πολλούς ανθρώπους από διαφορετικά μέρη και από διαφορετικούς τομείς της ζωής. Έχω δει έφηβους από τη Γερμανία στην Ιαπωνία να πετούν τα πακέτα τσιγάρων τους αφού είδαν τους πνεύμονες του καπνιστή και του μη καπνιστή και συνειδητοποίησαν ότι το κάπνισμα δεν ήταν πια ωραίο. Και επισκέπτες από όλα τα θρησκευτικά υπόβαθρα θαύμασαν την έκθεση για την εκπαιδευτική της αξία και για την ικανότητά της να αποκαλύπτει την ανθρώπινη μορφή – την ίδια μορφή που πολλοί πιστεύουν ότι δημιουργήθηκε από το θεό.

Ποια είναι τα πιο ασυνήθιστα σώματα με τα οποία έπρεπε να δουλέψεις;

Παρόλο που κάθε σώμα είναι μοναδικό, το ινστιτούτο μας τιμήθηκε με τη δυνατότητα να διατηρήσει μερικά ιδιαίτερα μοναδικά δείγματα, συμπεριλαμβανομένου ενός τεράστιου ελέφαντα και ενός γορίλα, τα οποία αποτελούν πλέον μέρος της έκθεσης Animal Inside Out. Μέσω της πλαστινοποίησης καταφέραμε να διατηρήσουμε αυτά τα ζώα που είναι ευάλωτα και κινδυνεύουν, ώστε να συνεχίσουν να διαφωτίζουν το κοινό σχετικά με τη διαφορετικότητα στον πλανήτη και το ζωικό βασίλειο, για τις επόμενες γενιές. Σε μια άλλη περίπτωση, ένας από τους νεκρούς μας δωρητές σώματος είχε υποβληθεί σε επέμβαση αλλαγής φύλου. Αυτό το σώμα είναι ακόμα σε διαδικασία πλαστινοποίησης και πιθανότατα θα είναι μια πρόκληση να βρούμε μια κατάλληλη πόζα.Περισσότεροι από 19 χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δωρίζουν τα σώματά τους στο εργαστήριό σας.

Ποιους δέχεστε και ποιοι αρνείστε; Λαμβάνουν έγκριση και εγγύηση ότι θα πλαστινοποιηθούν;

Όλοι οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται για δωρεά σώματος θεωρούνται δώρο για ανατομική μελέτη και τους οφείλουμε τον απόλυτο σεβασμό και την ευγνωμοσύνη μας. Το Ινστιτούτο μας δέχεται τα σώματα των δωρητών που είναι ειδικά εγγεγραμμένοι στο πρόγραμμα δωρεάς σώματος του Ινστιτούτου Πλαστινοποίησης. Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις στις οποίες δεν μπορούμε να δεχτούμε μια δωρεά, δηλαδή όταν το πτώμα έχει υποβληθεί σε νεκροψία εκ των προτέρων, όταν το πτώμα εμφανίζει ήδη προχωρημένα στάδια αποσύνθεσης ή σε περιπτώσεις ορισμένων μολυσματικών ασθενειών.

Ενθαρρύνουμε πάντα τους δωρητές μας να κοινοποιούν τις επιθυμίες τους στην οικογένεια και τους στενούς φίλους τους, ώστε να μπορούν να διασφαλίσουν ότι οι επιθυμίες τους πραγματοποιούνται μετά το θάνατό τους. Οι δωρητές του Ινστιτούτου μας χρησιμοποιούν τα σώματά τους ειδικά για την ανάπτυξη της έρευνας περί πλαστινοποίησης, με βάση τις ιδιαιτερότητες που περιγράφονται στη φόρμα συγκατάθεσης δωρεάς σώματος.

Γιατί πιστεύετε ότι οι άνθρωποι θέλουν το σώμα τους πλαστινοποιημένο;

Οι περισσότεροι δωρητές έχουν παρακινηθεί από την επίσκεψή τους στο BODY WORLDS. Η κυρίαρχη επιθυμία είναι η εξυπηρέτηση της ιατρικής έρευνας και εκπαίδευσης. Ακολουθεί μια μικρή επιλογή κινήτρων για δότη σώματος για πλαστινοποίηση: Μερικά κίνητρα για δωρεά σώματος (πολλαπλές απαντήσεις) Το 89% θέλει να εξυπηρετήσει έναν καλό σκοπό. Το 74% γοητεύεται από την πλαστινοποίηση. Το 53% δεν επιθυμεί να επιβαρύνει τους συγγενείς τους με την ταφή. Το 49% νιώθουν άβολα στη σκέψη να αποτεφρωθούν ή να ταφούν. Το 51% γοητεύεται από τις δημόσιες εκθέσεις. Το 42% διατηρείται για πάντα για τους απογόνους. Το 31% θέλει να εξοικονομήσει έξοδα ταφής. Το 15% δεν έχει συγγενείς. Λαμβάνετε ιδιωτικές παραγγελίες; Εάν ναι, διατηρούν οι συγγενείς τα πλαστινοποιημένα σώματα των νεκρών συγγενών τους στο σπίτι;

Ποιο είναι το κόστος της πλαστινοποίησης για ένα σώμα;

Τα δείγματα διατίθενται αποκλειστικά για σκοπούς διδασκαλίας, έρευνας και πληροφόρησης για ειδικευμένους χρήστες. Δεν είμαστε σε θέση να προσφέρουμε υπηρεσίες πλαστινοποίησης για ιδιώτες για μη επαγγελματική χρήση. Οι πιστοποιημένοι χρήστες περιλαμβάνουν ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, νοσοκομεία, σχολεία και μουσεία, καθώς και γιατρούς, καθηγητές και παρόμοια εκπαιδευμένα άτομα που συμμετέχουν σε σχετική έρευνα. Το κόστος παροχής αυτών των δειγμάτων εξαρτάται από τις ώρες που απαιτούνται για την ανατομή και την προετοιμασία. Ένα σωστά τεμαχισμένο ολόκληρο πλαστινοποιημένο σώμα απαιτεί 1000 έως 1500 ώρες εργασίας και μερικές πιο περίπλοκες ανατομές χρειάζονται ακόμη περισσότερο χρόνο για να ολοκληρωθούν. Χάρη στο πρόγραμμα δωρεάς σώματος για πλαστινοποίηση, δεν υπάρχει κόστος για το ίδιο το δείγμα, παρά μόνο το κόστος προετοιμασίας.

Εσείς και ο σύζυγός σας φοβάστε τον θάνατο;

Στην καριέρα μας μάθαμε ότι η ζωή είναι εξαιρετική και ο θάνατος είναι καθολικός. Αυτό έχει κάνει τόσο τον Γκούντερ όσο και εμένα να μην φοβόμαστε τον θάνατο, αλλά αντίθετα να αγκαλιάζουμε τη ζωή.

Τι φοβάστε;

Προσπαθώ να μην ζήσω τη ζωή μου με φόβο και να μετατρέψω έναν φόβο σε πρόκληση. Πώς είναι ο σύζυγός σας στην κανονική ζωή; Ποιες είναι οι αδυναμίες του, τα χόμπι του; Η πλαστινοποίηση είναι το πάθος του και το χόμπι του. Όταν δεν βρίσκεται στο εργαστήριο, έχει πολλούς τρόπους να περνά το χρόνο του, όπως, να επισκέπτεται μουσεία, να ασκείται, να ταξιδεύει ή να παίζει ένα όργανο, αλλά πάντα κατά κάποιο τρόπο συνδέει ό, τι κάνει με την πλαστινοποίηση. Θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη αδυναμία του είναι και η μεγαλύτερη δύναμή του, είναι τόσο αφοσιωμένος στην Πλαστινοποίηση που τον απορροφά. Σήμερα ο Gunther δυστυχώς πάσχει από τη νόσο του Πάρκινσον, η οποία περιορίζει αρκετά τις δραστηριότητές του.