Ατενίζοντας με δέος από την μικροκοσμική στενότητα της γης… την Μεγαλειότητα της «ΠΛΑΤΥΤΕΡΑΣ των ΟΥΡΑΝΩΝ», στην διάσταση του ‘υπερπέραν’ της μακροκοσμικής (χωρο/χρονικής) απεραντοσύνης…!
Η Πνευματική μας Γαλουχός, Ορθόδοξη Εκκλησία, μας εισάγει απαλά στο Κεφάλαιο της Θεομητορικής Μεγαλειότητος… ήδη από τα γεννοφάσκια μας! Διδάσκοντας επιμελώς στις Χριστολάτριδες ψυχές μας την οφειλόμενη μέγιστη τιμή και δόξα στο ιερώτατο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, μας εμπνέει μια υπέρτατη -μετά Θεόν- λατρεία προς Εκείνη! Συνεπώς, οι «προσλαμβάνουσες παραστάσεις» μας ως Ορθοδόξων Χριστολατρών έχουν, ήδη από το οικογενειακό υπόβαθρο των περισσότερων από εμάς, ‘εγγενώς’ δομημένη και καλλιεργημένη στην συνείδησή μας μια όλως ιδιαίτερη ευλάβεια προς την Παναγία Θεομάννα…
Η αγάπη για την ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΣ… είναι ριζωμένη βαθιά στην ψυχή του Ορθόδοξου λαού μας, και καθενός μας ξεχωριστά, γι’ αυτό και η επίκληση του παναγίου ονόματός Της συνιστά την συχνότερα συναντώμενη ‘καταφυγή’ όλων μας σε ώρα αιφνίδιας απειλής, απρόσμενης περίστασης και ανάγκης! Όλοι μας, τότε, συνειδητά ή ασυνείδητα… προσφεύγουμε σε Αυτήν, ψελλίζοντας ή κραυγάζοντας «Παναγία μου…»! Και αυτό είν’ αναμφισβήτητο… εφόσον, ακόμα κι’ ο μακαριστός Χαρίλαος Φλωράκης (ο «Καπετάν-Γιώτης» του ΕΛΑΣ) το βεβαίωσε εξομολογητικά σε έναν Αγιορείτη Πνευματικό, ομολογώντας: «Παπα-Θανάση, την ώρα που το αεροπλάνο πετάει ψηλά και πέφτει σε κενά αέρα… δεν βρίσκεται ανάμεσα στους επιβάτες κανένας άθεος! Ακόμα κι’ εγώ που είμαι κομμουνιστής και αρχηγός κομμουνιστικού κόμματος, εκείνη την ώρα φωνάζω «Παναγία μου…»!!! [ βλέπε https://www.youtube.com/watch?v=bBwWkFmbovg ]
Είναι αξιοπρόσεκτο το γεγονός, ότι: ενώ ο Παπισμός κι’ ο Προτεσταντισμός, έχουν (και) σε σχέση με την Παναγία, εκπέσει σε δογματικές εκτροπές/αιρέσεις όπως είναι η «Μαριο-λατρεία» (δηλ. η, εντελώς ασύνδετη προς τον Θεό – Υιό Της, αποσπασματική και αυτόνομη ‘ανθρωπολατρεία’ του προσώπου της Θεομήτορος), εντούτοις, με την… ‘αιρετικά-ευλαβική’ αυτή υπερβολή τους ΔΕΝ αποδίδουν στην Βασίλισσα των Αγγέλων την αξία που… Της αξίζει! Μόνο η «καθ’ ημάς Ανατολή» έχει παραλάβει από τους Αγίους Πατέρες, και διασώζει έως σήμερα την ορθο-δοξία και ορθο-πραξία της ΟΡΘΗΣ πίστης προς την Θεοτόκο: ‘θεοπρεπώς’ μεν… αλλά με απόλυτη σαφήνεια ‘Χριστο-κεντρικής’ τιμής προς το πανυπέρτιμο πρόσωπό Της!
Ας παρατηρήσουμε ΠΩΣ μας εισάγει η Ορθόδοξη Υμνολογία στο μέγα μυστήριο της Θεομητορικής Κοιμήσεως – Μεταστάσεως, ήδη με το ‘Απολυτίκιο’ της Εορτής:
«Εν τη Γεννήσει την Παρθενίαν εφύλαξας
εν τη Κοιμήσει τον κόσμον
ου κατέλιπες, Θεοτόκε.
Μετέστης προς την ζωήν
Μήτηρ υπάρχουσα της ΖΩΗΣ,
και ταις πρεσβείαις ταις Σαις λυτρουμένη
εκ θανάτου τας ψυχάς ημών.»
[ Δηλ. Κατά τον άχραντο Τοκετό Σου, Θεομάννα, όταν Γεννούσες τον Υιό του Θεού, φύλαξες άφθορη την Παρθενία Σου! Ενώ κατά την Κοίμησή Σου, όταν άφηνες πίσω Σου σωματικά τον κόσμο, δεν τον (μας) εγκατέλειψες πνευματικά! Μετοίκησες στην αιώνια ζωή, ως Μητέρα της ΖΩΗΣ της ενυπόστατης (του Χριστού), και με τις θεοπειθείς πρεσβείες Σου προς τον Υιό και Θεό Σου, λυτρώνεις τις ψυχές μας από τον πνευματικό και αιώνιο θάνατο…]
Αλλά, η προς την «ΠΛΑΤΥΤΕΡΑ των ΟΥΡΑΝΩΝ» [1] ‘θεοπρεπής’ δόξα και λατρεία (πάντα Χριστο-κεντρικά!) δεν προσφέρεται στην Θεοτόκο μόνο από τους ανθρώπους (Ορθοδόξους πιστούς)! Ακόμα και οι Άγγελοι στον Ουρανό, με την ίδια ‘θεοπρεπή’ τιμή περιβάλλουν το πανυπέρτιμο πρόσωπο της Παναγίας Θεομάννας! Κι’ αυτό αποδεικνύεται περίτρανα από το γεγονός (θαύμα) του Αγγελοπαράδοτου Ύμνου «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ ΩΣ ΑΛΗΘΩΣ…», από τον ίδιο τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, στους Μοναχούς του Αγίου Όρους (βλέπε: https://www.pemptousia.gr/2014/06/sinaxi-iperagias-theotokou-en-to-adi/ ). Έτσι, ο ύμνος αυτός προς την Παναγία Θεοτόκο, έγινε ο αντιπροσωπευτικότερος όλων και χρηστικά κοινότατος.
«Άξιον εστίν ως αληθώς
μακαρίζειν Σε την Θεοτόκον,
την αειμακάριστον και παναμώμητον
και Μητέρα του Θεού ημών.
Την τιμιωτέραν των Χερουβίμ
και ενδοξωτέραν ασυγκρίτως των Σεραφίμ
την αδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκούσαν
την όντως Θεοτόκον Σε μεγαλύνωμεν.»
[ Δηλ. Είναι όντως άξιο να μακαρίζεσαι τιμητικά, από όλες τις ανθρώπινες γενεές [2], Παναγία Θεοτόκε, Εσύ που είσαι παντοτινά μακαριστή και πάναγνη, ως Μητέρα του Θεού μας. Ανυμνούμε δοξαστικά Εσένα που είσαι ανώτερη από τα Χερουβίμ κι’ ενδοξώτερη από τα Σεραφίμ, και γέννησες με αδιάφθορη παρθενία τον Υιό και Λόγο του Θεού, γεγονός που Σε καθιστά πραγματικά Θεογεννήτρια. ]
Δεν τιμούμε και δοξάζουμε την Παναγία… από ιδιοτελή σκοπιμότητα, ΓΙΑ ΝΑ μας σώσει, με τις θεοπειθείς πρεσβείες Της προς τον Υιό και Θεό Της! Αλλά διότι η τιμή και δόξα προς Αυτήν… είναι ΑΞΙΟ να Της προσφέρονται αδιάκοπα, απ’ όλα τα λογικά πλάσματα που έχουν ευεργετηθεί σωτηριολογικά από τον Θεομητορικό Της ρόλο: να γεννήσει δηλ. τον Σωτήρα του κόσμου! Άρα, Της το οφείλουμε ούτως ή άλλως, και Της το προσφέρουμε ανεξαρτήτως οιασδήποτε προσδοκωμένης από Αυτήν ανταποδόσεως. Ωστόσο, η ανταποδοτική Της Χάρη -χωρίς να επιδιώκεται- είναι κάτι που παρέχεται σχεδόν αυτεπάγγελτα! Γιατί, όπως έλεγε ο Μέγας Άγιος της εποχής μας, Γέρων Παΐσιος ο Αγιορείτης: Είναι αδύνατο να μείνει αβοήθητος πνευματικά και ν’ απολέσει την ψυχή του… ένας άνθρωπος που ευλαβείται βαθιά και επικαλείται αδιάκοπα την Κυρία Θεοτόκο!
Η βαθειά πνευματικότητα, η ποιητική μοναδικότητα και η ψυχο-αγωγική δυναμικότητα των Λατρευτικών κειμένων (τροπαρίων + ευχών) που κοσμούν, με υψηλή αισθητική, τις ιερές ακολουθίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, έγκειται στο ότι αυτά τα κείμενα είναι -απλώς- θεόπνευστα! Δεν είναι απόρροια μιας ανθρώπινης συναισθηματικής έμπνευσης και εγκεφαλικής επεξεργασίας, αλλά φωτισμός θεϊκής σοφίας… και απαύγασμα Αγιοπνευματικής βιώσεως του μυστηρίου της Ορθόδοξης Πίστης! Στα ίδια ‘αθεώρητα ύψη’ κινούνται και οι Παρακλήσεις της Παναγίας.
Οι δύο Παρακλητικοί Κανόνες -Μικρός και Μέγας- προς την Υπεραγία Θεοτόκο, που ψάλλονται καθημερινά/εναλλάξ στους Ορθόδοξους Ναούς, τώρα το Δεκαπενταύγουστο, θεωρούνται και είναι κλασικά αριστουργήματα της εν λόγω Υμνογραφικής τελειότητος των Αγίων Πατέρων μας. Μέσα σε λίγες λέξεις κάθε τροπαρίου, κατορθώνει ο ιερός υμνογράφος, με τον φωτισμό της Θείας Χάριτος, να ‘συμπυκνώσει’ όλα τα πληγωμένα συναισθήματα και βάσανα των ανθρώπων (τόσο από ασθένειες του σώματος… όσο κι’ από ψυχικούς πειρασμούς και πάθη), και να τα κάνει χαριτωμένη προσευχή προς την φιλόστοργη Μάννα όλων των Χριστιανών! Μια προσευχή, που εκφράζει μοναδικά τις πανανθρώπινες αγωνίες και οιμωγές…
Ιδιαίτερα ο Μέγας Παρακλητικός Κανόνας προς την Παναγία Θεομάννα, είναι ένα ιερό ‘ποίημα’ που εκπονήθηκε από μία βασανισμένη ψυχή – τον ευλαβέστατο Θεόδωρο Β΄ Λάσκαρη Βατάτζη, Αυτοκράτορα της Νικαίας (13ος αι). [3] Γράφτηκε δηλ. στην βάση οδυνηρών βιωμάτων… από έναν βασιλιά οποίος, αφορμώμενος από τον προσωπικό του ‘Γολγοθά’ (έπασχε από επώδυνη κι’ ανίατη σωματική ασθένεια, αλλ’ υπέφερε κι’ από άλλες αλγεινές αλλοιώσεις πνευματικών παθών) διετύπωσε, με την Θεομητορική Χάρη, τις ‘κραυγές αγωνίας’ όλων των ανθρωπίνων ψυχών…μεταποιώντας τες σε ικετήρια και παρακλητική προσευχή προς την Θεομήτορα!
Ας δούμε παρακάτω -επιλεκτικά και ενδεικτικά- ορισμένα τροπάρια της «Μεγάλης Παρακλήσεως», που πραγματικά ‘συμπυκνώνουν’ με μία μοναδική δεινότητα κι’ εκφράζουν ανεπανάληπτα, ως ικεσία προς την Ευλογημένη Μαρία, την αλγεινή «Οδύσσεια» που βιώνει -πνευματικά και σωματικά- καθεμιά ψυχή, διαπλέοντας το πέλαγος του κόσμου… και βαίνοντας προς την υπερκόσμια «Ιθάκη», την αιώνια και αληθινή ‘πατρίδα’ μας: την Βασιλεία του Θεού…
«Των λυπηρών επαγωγαί χειμάζουσι
την ταπεινήν μου ψυχήν
και συμφορών νέφη
την εμήν καλύπτουσι
καρδίαν, Θεονύμφευτε,
αλλ’ η Φως τετοκυία
το θείον και προαιώνιον
λάμψον μοι το φως το χαρμόσυνον.»
[ Δηλ. Δοκιμασίες θλιβερές βασανίζουν την ταπεινή ψυχή μου, και σύννεφα δυσχερών περιστάσεων καλύπτουν την καρδιά μου, Θεονύμφευτη Κόρη. Αλλ’ Εσύ που γέννησες το θείο και προαιώνιο Φως -τον Χριστό- λάμψε στην καρδιά μου το χαροποιό φως της θεϊκής αγαλλίασης. ]
«Εξ αμετρήτων αναγκών και θλίψεων
και εξ εχθρών δυσμενών
και συμφορών βίου
λυτρωθείς, Πανάχραντε,
τη κραταιά δυνάμει Σου
ανυμνώ, μεγαλύνω
την άμετρόν Σου συμπάθειαν
και την εις εμέ Σου παράκλησιν.»
[ Δηλ. Έχοντας λυτρωθεί από αμέτρητες ανάγκες και θλίψεις, αλλά και κακούς εχθρούς -τους δαίμονες- και βιοτικές συμφορές, με την πανίσχυρη δύναμή Σου, ω Μαρία Πανάχραντη, ανυμνώ και δοξάζω την αμέτρητη προς εμένα συμπάθεια και παρηγοριά Σου. ]
«Νυν πεποιθώς επί την Σήν κατέφυγον
αντίληψιν κραταιάν
και προς την Σήν σκέπην
ολοψύχως έδραμον
και γόνυ κλίνω, Δέσποινα,
και θρηνώ και στενάζω
μη με παρίδης τον άθλιον,
των Χριστιανών καταφύγιον.»
[ Δηλ. Έχοντας στηρίξει τις ελπίδες μου σε Εσένα, Δέσποινα, κατέφυγα στην ισχυρή βοήθειά Σου και έσπευσα ολόψυχα να μπω κάτω από την προστατευτική Σου σκέπη, γονατίζοντας κι’ αναστενάζοντας και κλαίγοντας: μη με παραβλέψεις τον άθλιο, Εσύ που είσαι το καταφύγιο όλων των Χριστιανών. ]
«Ου σιωπήσω του βοάν τρανώτατα
τα μεγαλεία τα Σά
ειμή γαρ Συ, Κόρη,
πάντοτε προΐστασο
υπέρ εμού πρεσβεύουσα
τω Υιώ και Θεώ Σου,
τις εκ τοσούτου με κλύδωνος
και δεινών κινδύνων ερρύσατο;»
[ Δηλ. Δεν θ’ αποσιωπήσω, αλλά θα βροντοφωνάξω την μεγαλωσύνη Σου, Πάναγνη Κόρη του Θεού· γιατί, αν Εσύ δεν στεκόσουν μπροστά στον θρόνο του Υιού και Θεού Σου να πρεσβεύεις για μένα… ποιός θα με έσωζε από τόσες τρικυμίες και κινδύνους θανάσιμους; ]
«Απορήσας εκ πάντων
οδυνηρώς κράζω Σοι
πρόφθασον θερμή προστασία
και Σην βοήθειαν
δος μοι τω δούλω Σου
τω ταπεινώ και αθλίω
τω την Σην αντίληψιν
επιζητούντι θερμώς.»
[ Δηλ. Ευρισκόμενος σε απόγνωση, Σου βροντοφωνάζω με οδύνη: Θερμή μου Υποστηρίκτρια και Προστασία, πρόφθασε και δώσε την βοήθειά Σου σε εμένα τον ταπεινό και άθλιο δούλο Σου, που ζητώ με θέρμη την υποστήριξή Σου. ]
«Εθαυμάστωσας όντως
νυν επ’ εμοί, Δέσποινα,
τας ευεργεσίας σου, Κόρη,
και τα ελέη Σου
όθεν δοξάζω Σε
και ανυμνώ και γεραίρω
την πολλήν και άμετρον
κηδεμονίαν Σου.»
[ Δηλ. Πραγματικά, έχεις απλώσει επάνω μου με θαυμαστό τρόπο τις ευεργεσίες και τις ευλογίες Σου, Πάναγνη Κόρη. Γι’ αυτό δοξάζω και ανυμνώ και επαινώ την υπερβολική και άμετρη Μητρική κηδεμονία Σου προς εμένα. ]
«Καταιγίς με χειμάζει
των συμφορών, Δέσποινα,
και των λυπηρών τρικυμίαι
καταποντίζουσιν
αλλά προφθάσασα
χείρα μοι δος βοηθείας
η θερμή αντίληψις
και προστασία μου.»
[ Δηλ. Καταιγίδα συμφορών με βασανίζει, Δέσποινα, και τρικυμίες θλίψεων με καταποντίζουν στον βυθό της απόγνωσης. Αλλά πρόφτασε και δώσε μου χέρι βοήθειας, Εσύ που είσαι η θερμή υποστηρίκτρια και προστασία μου. ]
«Αληθή Θεοτόκον
ομολογώ, Δέσποινα,
Σε την του θανάτου το κράτος
εξαφανίσασαν
ως γαρ φυσίζωος
εκ των δεσμών των του άδου
προς ζωήν ανήγαγες
εις γην με ρεύσαντα.»
[ Δηλ. Όντως Θεογεννήτρια Σε ομολογώ, Δέσποινα, Εσένα που εξαφάνισες την εξουσία του θανάτου. Γιατί, σαν ζωογόνος δύναμη με ανέβασες, από τα δεσμά του άδου στην όντως ζωή, από την γη όπου είχα ξεπέσει.
«Διάσωσον
από κινδύνων τους δούλους σου, Θεοτόκε,
ότι πάντες μετά Θεόν
εις σε καταφεύγομεν
ως άρρηκτον τείχος και προστασίαν».
[ Δηλ. Διάσωσε από κινδύνους, Θεογεννήτρια, τους δούλους Σου, γιατί όλοι σε Σένα -μετά τον Θεό- καταφεύγουμε, σαν σε προστασία και τείχος ακατάλυτο. ]
«Επίβλεψον
εν ευμενεία, πανύμνητε Θεοτόκε,
επί την εμήν χαλεπήν
του σώματος κάκωσιν
και ίασαι της ψυχής μου το άλγος».
[ Δηλ. Στρέψε με συμπάθεια το βλέμμα Σου, πανύμνητη Θεομάννα, επάνω στην σκληρή σωματική δοκιμασία μου, και γιάτρεψε τον πόνο της ψυχής μου. ]
Από την ενδεικτική παράθεση των Παρακλητικών ‘μαργαριταριών’… δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα θαυμάσια εξαποστειλάρια της Θεομητορικής Κοιμήσεως. Στο πρώτο από τα τροπάρια αυτά, ο ιερός υμνογράφος εμφανίζει την Παναγία να απευθύνεται στους Αγίους Αποστόλους προσκαλώντας τους να συναχθούν, από τα πέρατα της οικουμένης όπου κήρυττε ο καθένας, στο Εξόδιο Της… και ακολούθως απευθύνεται στον Υιό και Θεό Της, ζητώντας Του να παραλάβει Αυτός ο Ίδιος την παναγία ψυχή Της στα Χέρια Του, μετά την έξοδο από το Παρθενικό Της σώμα.
«Απόστολοι εκ περάτων
συναθροισθέντες ενθάδε
Γεθσημανή τω χωρίω
κηδεύσατέ μου το σώμα∙
και Σύ, Υιέ και Θεέ μου,
παράλαβέ μου το πνεύμα».
[ Δηλ. Απόστολοι του Χριστού, αφού συγκεντρωθείτε εδώ στη Γεθσημανή, από τις κοσμικές εσχατιές όπου κηρύττετε το Ευαγγέλιο, κηδέψτε νεκροπρεπώς το σώμα μου. Και Συ, Υιέ και Θεέ μου, παράλαβε ο Ίδιος στα χέρια Σου το πνεύμα μου. ]
«Ο γλυκασμός των αγγέλων
των θλιβομένων η χαρά
Χριστιανών η Προστάτις
Παρθένε, Μήτηρ Κυρίου
αντιλαβού μου και ρύσαι
των αιωνίων βασάνων».
[ Δηλ. Ω, Μητροπάρθενε Θεοτόκε, Εσύ που είσαι η γλυκύτητα των Αγγέλων, η χαρά των θλιβομένων ανθρώπων και Προστάτιδα των Χριστιανών, προστάτεψέ με και λύτρωσέ με από τα αιώνια βάσανα της κόλασης. ]
«Και Σε μεσίτριαν έχω
προς τον φιλάνθρωπον Θεόν
μη μου ελέγξη τας πράξεις
ενώπιον των αγγέλων
παρακαλώ Σε, Παρθένε
βοήθησόν μοι εν τάχει».
[ Δηλ. Έχοντας μεσίτρια Εσένα, Παρθένα μου, προς τον Φιλάνθρωπο Θεό, ώστε να μην αποκαλύψει ελεγκτικά τις αμαρτίες μου μπροστά στους Αγγέλους κατά την Β΄ Παρουσία Του, Σε παρακαλώ μην αργείς να με βοηθήσεις. ]
«Χρυσοπλοκώτατε πύργε
και δωδεκάτειχε πόλις
ηλιοστάλακτε θρόνε
καθέδρα του βασιλέως
ακατανόητον θαύμα
πώς γαλουχείς τον δεσπότην;»
[ Δηλ. Χρυσόκτιστο Οχυρό και δωδεκατειχισμένη Πόλη, Παναγία Θεοτόκε, Θρόνε ηλιόμορφε του Βασιλέως των βασιλέων, είναι θαύμα ακατανόητο ΠΩΣ έγινες γαλουχός του Δεσπότου Χριστού! ]
Μια πλειάδα ομοίων χαρακτηριστικών ανάμεσα στο «Πάσχα της Άνοιξης» (στο τέλος της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής) και στην Εορτή της Θεομητορικής Κοιμήσεως (στο πέρας της νηστείας του 15Αύγουστου) τοποθετεί τις δύο Εορτές σε σύγκριση ‘αναλογικής ομοιότητας’ μεταξύ τους. Από την αυστηρότητα της (άλαδης) νηστείας του 15Αύγουστου, την έντονη λατρευτική δραστηριότητα των Ορθοδόξων κατά την περίοδο αυτή – με τις συνεχείς Παρακλήσεις προς την Θεοτόκο… έως και την κατάληξη του πένθους της Θεομητορικής Κοιμήσεως μπροστά σε έναν… άδειο τάφο (το κενοτάφιο της Γεθσημανής!), ένα πλήθος ‘λόγων’ έχει εισαγάγει δικαίως στην Ορθόδοξη Παράδοσή μας τον εύστοχο όρο «ΠΑΣΧΑ του ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ» [4]!
Λοιπόν, Καλό μας… «ΠΑΣΧΑ του ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ» !
Ένας ΚΑΚΟγηρος…
από το Άγιο Βουνό των ΚΑΛΟγήρων
———————————
[1] «ΠΛΑΤΥΤΕΡΑ των ΟΥΡΑΝΩΝ» ονόμασαν την Υπεραγία Θεοτόκο Μαρία οι Άγιοι Πατέρες της Ορθόδοξης Ανατολής, διότι με την ολόθυμη Υπακοή και την ταπεινή Υποταγή Της στο Θείο Θέλημα, χώρεσε στην μήτρα Της τον «Αχώρητον παντί» [Εκείνον που δεν ‘χωράει’ πουθενά…]: «Ο αχώρητος παντί πώς εχωρήθη εν γαστρί…;!;» (Κάθισμα της Εορτής των Χριστουγέννων).
[2] «Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι Με πάσαι αι γενεαί… ότι εποίησέ μοι μεγαλεία ο Δυνατός και άγιον το όνομα Αυτού…» (Λουκ. 1, 48)
[3] Ο θεόπνευστος ποιητής της Μεγάλης Θεομητορικής Παρακλήσεως είναι ο Θεόδωρος Β΄ Λάσκαρης Βατάτζης (1222-1258 μ.Χ.), αυτοκράτορας του βασιλείου της Νικαίας, που έπασχε από σοβαρής μορφής επιληψία -όπως και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας- και τελικά απεβίωσε πολύ νέος, μόλις 36 ετών… αλλ’ έχοντας καλλιεργηθεί βαθιά κατά Θεόν, μέσα από τις σωματικές οδύνες της ασθενείας του, και έχοντας φτάσει -με την Χάρη του Θεού-σε μια πολύ υψηλή κατάσταση υγείας πνευματικής, ταπεινοφροσύνης και αγιότητος…!
[4] Ως «ΠΑΣΧΑ του ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ» ‘βάφτισε’ την Θεομητορική Μετάσταση του Δεκαπενταύγουστου, η πηγαία λαϊκή ευσέβεια των Ορθοδόξων Χριστιανών! Ένα Θεομητορικό «ΠΑΣΧΑ» (σχεδόν ισοδύναμης χαράς με το Δεσποτικό ΠΑΣΧΑ του Έαρος!) στην μέση του Καλοκαιριού! Ας το γιορτάσουμε με… Αναστάσιμη χαρά!