Τα χρόνια της χαμένης αθωότητας…

Της Βασιλικής Σίσκα

Η παιδική αθωότητα είναι ένας μύθος που έχει καταρριφθεί προ πολλού.Τα φαινόμενα της παιδικής βίας που βλέπουν την δημοσιότητα μας κάνουν να αναρωτηθούμε τι έχει αλλάξει και η παιδική ηλικία άρχισε να γίνεται επικίνδυνη?

Αιτίες της παιδικής επιθετικότητας:

Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες οι βασικές αιτίες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

– στις γονιδιακές,υπάρχει δηλ.γενετική προδιάθεση εκδήλωσης βίαιης συμεριφοράς

– στις περιβαλλοντικές,δηλ. οι συνθήκες μέσα στις οποίες μεγαλώνει ένα παιδί και στα πρότυπα του.

Αν και εκφράζονται απόψεις που ενοχοποιούν τη μία ή την άλλη κατηγορία, οι περισσότεροι επιστήμονες συγκλίνουν στην άποψη του συνδιασμού και των δύο αυτών κατηγοριών.

Παράγοντες που επιδρούν στην ανάπτυξη της παιδικής επιθετικότητας:

-ΜΜΕ:Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν στις Η.Π.Α. η βία και η επιθετικότητα αυξήθηκαν δραματικά στην παιδική ηλικία μετά την εισαγωγή της τηλεόρασης στο σπίτι.Ο μέσος όρος των ταινιών που παρακολουθούν τα παιδιά μέχρι τα 18 τους χρόνια οι οποίες εμπεριέχουν σκηνές βίας είναι 180.000.Οι 40.000 από αυτές εμπεριέχουν σκηνές φόνου.Έτσι το παιδί καταναλώνει καθημερινά τη βία και αρχίζει να εκφράζεται μέσω αυτής θεωρώντας ότι είναι κάτι φυσιολογικό.

-ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Παιδιά που μεγαλώνουν μέσα σε μία υπεροργανωμένη οικογένεια με αυστηρούς,αυταρχικούς γονείς μπορούν να εμφανίσουν ψυχοπαθολογικά προβλήματα τα οποία μπορούν να τα οδηγήσουν σε παραβατικές συμπεριφορές.

Τα παιδιά που μεγαλώνουν μέσα σε οικογένειες που δεν υπάρχουν κανόνες λειτουργίας και οι ρόλοι είναι συγκεχυμένοι,εκεί που απουσιάζουν τα πρότυπα ήθους,οι αξίες και ο σεβασμός,μπορούν να παρουσιάσουν παραβατική συμπεριφορά.

Τα παιδιά που από πολύ μικρά κακοποιούνται από την οικογένεια και υφίστανται βαριές τιμωρίες,αυτά που είναι παραμελημένα,δεν έχουν την φροντίδα και στερούνται την αγάπη και την στοργή των γονιών τους είναι πιο ευάλωτα στις προκλήσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος.

Οι αλλαγές στον εργασιακό χώρο,κρατούν τους γονείς περισσότερες ώρες μακριά από το σπίτι και αυτό μπορεί  να έχει αρνητικές  επιπτώσεις στην ψυχοσύνθεση του παιδιού.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ: Το μεταναστευτικό ρεύμα προς την Ε.Ε. που αυξήθηκε ραγδαία τα τελευταία χρόνια,αύξησε δραματικά και τον αριθμό των μειωνεκτούντων πληθυσμών.Η ανεργία, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός μπορούν να οδηγήσουν σε βίαιες εκρήξεις.Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι περισσότερο ευάλωτα στον κοινωνικό αποκλεισμό και μπορούν να οδηγηθούν σε παραβατική συμπεριφορά.

ΒΙΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ:Τα περισσότερα παιδιά γίνοντα αποδέκτες βίας κατά την σχολική τους ζωή.Πολλές φορές αρχίζει με πειράγματα,

παρατσούκλια ή απομόνωση και σιγά σιγά μπορεί να εξελιχθεί σε επιθετικότητα.Η βία έχει πολλές μορφές.Μπορεί να είναι λεκτική,

συναισθηματική ή φυσική.Πολλά φαινόμενα μπούλινγκ απασχολούν καθημερινά την κοινή γνώμη,χωρίς δυστυχώς να μπορεί να τεθεί υπό κάποιο σχετικό έλεγχο.

Τα παιδιά που εξασκούν βία:

-έχουν φτωχό συναισθηματικό κόσμο

-ζουν,συχνά,σε δύσκολο οικογενειακό περιβάλλον

-υπήρξαν τα ίδια θύματα βίας,κακοποίησης ή κακομεταχείρισης

-έχουν αναπτύξει αντικοινωνική συμπεριφορά

-δεν είναι ικανά να βρουν την θέση τους μέσα στο κοινωνικό σύνολο

-τους αρέσει ο έλεγχος/εξουσία άλλων ατόμων

-χρησιμοποιούν την βία ως μέσω ικανοποιήσεως των ανασφαλείων τους

Τα παιδιά που δέχονται βία:

-έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση

-νοιώθουν ανασφάλεια

-δεν τους αρέσει να βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος

-τα ενδιαφέροντά τους είναι συνήθως διαφορετικά από αυτά των συνομηλίκων τους

-είναι ανίκανα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους

-έχουν συναισθηματική φόρτωση

-είναι συνήθως μοναχικά άτομα

Εάν το παιδί έχει επιθετική συμπεριφορά:

-αποφεύγουμε την σωματική τιμωρία

-εξηγούμε με ηρεμία στο παιδί μας τις συνέπειες τις επιθετικότητας του

-απομακρύνουμε το παιδί από την εστία της έντασης

-επιλέγουμε ως τιμωρία μικρή στέρηση προνομίων.Αυτό πρέπει να γίνεται άμεσα ώστε το παιδί να το αντιληφθεί ως αποτέλεσμα της βίαιης συμπεριφοράς του

-χαλιναγωγούμε ως ενήλικες τον δικό μας επιθετικό εαυτό

-καλλιεργούμε,μέσα στην οικογενειακή μας ζωή,τον σεβασμό και την αγάπη προς τον συνάνθρωπο,την ελευθερία του και την σωματική του ακεραιότητα.

Εάν το παιδί έπεσε θύμα βίαιης συμπεριφοράς:

-συλλέγουμε πληροφορίες για το συμβάν

-ενημερώνουμε τον διευθυντή και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου

-ζητούμε την βοήθεια σχολικού ψυχολόγου

-αποφεύγουμε τις κατηγορίες και την επιθετική συμπεριφορά απέναντι στο παιδί που φέρθηκε βίαια και στην οικογένεια του

Κατάλληλη προετοιμασία των παιδιών σε ενδεχόμενα βίας:

-να ζητήσουν βοήθεια όταν γίνονται θύμα βίας από άλλους

-να μην αντιδρούν,απλά να σηκωθούν να φύγουν

-να γνωρίζουν ότι η δύναμη του χαρακτήρα είναι μεγαλύτερη από τη σωματική δύναμη

-παίζουμε με το παιδί εναλλακτικά τους ρόλους θύτη και θύματος

-τα ενθαρρύνουμε να μας εμπιστεύονται τα πάντα

Η αγάπη και η κατανόηση των γονέων απέναντι στα παιδιά και η καλλιέργεια σεβασμού και αγάπης προς τους συνανθρώπους,η σωστή συμπεριφορά των γονέων και η ειρηνική συμβίωση μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία είναι τα καλύτερα εφόδια  που μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας,έτσι ώστε να δημιουργήσουμε ανθρώπους χρήσιμους στην κοινωνία μας.