Θοδωρής Τζανέτος: Ο Έλληνας που έφτιαξε το ελικόπτερο της NASA

Το όνομα του είναι «Ευφυΐα» [Ingenuity] — και πώς αλλιώς θα μπορούσε να ονομαστεί το μικρό ελικόπτερο της NASA που θα πετάξει στον πλανήτη Άρη και οι πτήσεις του θα σηματοδοτήσουν μια ιστορική νίκη των ανθρώπων στην εξερεύνηση του διαστήματος…

Ο αναπληρωτής επικεφαλής επιχειρησιακής λειτουργίας του ελικοπτέρου, ο ελληνο-αμερικανός Θοδωρής Τζανέτος, μίλησε αποκλειστικά στην ανταποκρίτρια της ΕΡΤ στην Ουάσιγκτον, Λένα Αργύρη.

Τα πάντα είναι έτοιμα στη NASA για την πρώτη πτήση του μικρού ελικοπτέρου «Ευφυΐα», το οποίο έφτασε στον Άρη τον Φεβρουάριο, προσδεδεμένο στο όχημα «Επιμονή» [Perseverance]. Πρόκειται για μια ιστορική αποστολή, που ανοίγει το δρόμο για την μελλοντική εξερεύνηση του «κόκκινου πλανήτη» και στη NASA τη συγκρίνουν με την πτήση των αδελφών Ράιτ. Ο Ελληνοαμερικανός αναπληρωτής επικεφαλής επιχειρησιακής λειτουργίας του ελικοπτέρου, Θοδωρής Τζανέτος, μίλησε αποκλειστικά από τη NASA στην ανταποκρίτρια της ΕΡΤ στην Ουάσιγκτον Λένα Αργύρη, για τις προκλήσεις, τις δυσκολίες αλλά και τις προοπτικές που ανοίγονται για την ανθρωπότητα.

Με κομμένη την ανάσα στη NASA ετοιμάζονται να γράψουν ιστορία, περίπου 55 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά, στον παγωμένο Άρη. Εκεί όπου η ευφυΐα, «το μωρό μας» όπως το αποκαλούν στη NASA, θα κάνει την πρώτη πτήση του.

«Ο βασικός στόχος της “Ευφυΐας” είναι να αποδείξουμε ότι μπορούμε να πετάξουμε στον Άρη. Θέλουμε να κάνουμε την υπέρβαση, όπως έκαναν οι αδελφοί Ράιτ με την πρώτη πτήση τους εδώ στη Γη, που άνοιξε το δρόμο και οδήγησε στην αεροναυτική έκρηξη που ακολούθησε, θέλουμε να κάνουμε το ίδιο στον Άρη, να κάνουμε το πρώτο μεγάλο βήμα για κάθε μορφή μελλοντικής εξερεύνησης στον Άρη, για μελλοντικές ανθρώπινες εξερευνήσεις. Όλα ξεκινούν με αυτή την πρώτη πτήση, πρέπει να αποδείξουμε ότι είναι δυνατή αυτή η πτήση, να αποδείξουμε ότι μπορούμε» λέει ο Έλληνας επιστήμονας.

Όταν είναι όλα έτοιμα, η «Ευφυΐα» θα σηκωθεί λίγα μέτρα από την επιφάνεια του Άρη, όπου θα παραμείνει για μερικά δευτερόλεπτα βγάζοντας φωτογραφίες. Θα ακολουθήσουν άλλες τέσσερις πτήσεις σε διάστημα ενός μηνός και κάθε φορά θα πηγαίνει ψηλότερα και για μεγαλύτερη διάρκεια.

«Το σημαντικότερο είναι να αποδείξουμε ότι μπορεί να πετάξει, ότι ναι, η ανθρωπότητα μπορεί να πετάξει στον Άρη, αυτό ως δήλωση, ως παραδοχή. Ο πραγματικός όμως κρυμμένος θησαυρός θα είναι τα μηχανολογικά δεδομένα. Η «Ευφυΐα» θα στείλει πίσω στη Γη τεράστιο αριθμό στοιχείων και δεδομένων, επιταχυνσιόμετρα, γυροσκόπια και άλλα. Όλα αυτά εμείς εδώ στη Γη θα τα δούμε και θα τα αναλύσουμε και θα τα συγκρίνουμε. Θα συγκρίνουμε τις πραγματικές συνθήκες στον Άρη με τα μοντέλα που είχαμε έως σήμερα και θα τα χρησιμοποιήσουμε για να ενημερώσουμε τις μελλοντικές αποστολές για τον «κόκκινο πλανήτη».

Ο κ. Τζανέτος εξηγεί τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η «Ευφυΐα» σε ένα τόσο δύσκολο, μακρινό και διαφορετικό περιβάλλον:

«Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι ο ίδιος ο Άρης, η ατμόσφαιρα του είναι πολύ αραιή, έχει το 1% της πυκνότητας της Γης και γι αυτό το ελικόπτερο πρέπει να είναι πολύ πολύ ελαφρύ, 1,8 κιλά είναι ολόκληρο το ελικόπτερο, συνεπώς είναι εξαιρετικά ελαφρύ. Επίσης, πρέπει οι έλικες να γυρίζουν πολύ πολύ γρήγορα, οι έλικες της «Ευφυΐας» γυρίζουν με 2500 στροφές το λεπτό, μόνο και μόνο για να υπάρχει η δυνατότητα να σηκωθεί από το έδαφος.

Όπως καταλαβαίνετε, υπάρχουν δυσκολίες μηχανολογικού χαρακτήρα, αλλά υπάρχουν και δυσκολίες που έχουν να κάνουν με το περιβάλλον, με τις θερμοκρασίες στον Άρη. Ο Άρης είναι ένας εξαιρετικά παγωμένος πλανήτης και γι’ αυτόν τον λόγο και επειδή το όχημά μας είναι απομονωμένο πρέπει να καταναλώνει την ενέργεια από τις δικές του μπαταρίες για να κρατηθεί ζεστό μέσα στην νύχτα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα παγώσει.

Πρόκειται για μια εξαιρετικά περίπλοκη κατάσταση, που κατέστησε και τον ενεργειακό σχεδιασμό του δύσκολο για να μπορέσει να επιβιώσει στις νυχτερινές θερμοκρασίες.

Και τέλος, η τρίτη μεγάλη δυσκολία έχει να κάνει με την αυτονομία του οχήματος. Επειδή ο Άρης είναι τόσο μακριά δεν μπορούμε να το τηλεκατευθύνουμε, δεν μπορούμε να έχουμε έναν άνθρωπο σε ένα σύστημα υπολογιστή στη Γη να βλέπει ποια προβλήματα προκύπτουν και να τα αντιμετωπίζει. Το “μωρό” είναι τελείως μόνο του».

Ο κ. Τζανέτος δηλώνει συγκινημένος για την στήριξη της οικογένειας του και το ενδιαφέρον του κόσμου στην Ελλάδα.

«Είναι έμπνευση και τιμή για μένα, ειδικά όταν έχω την οικογένεια μου στην Ηλιούπολη, στην Αθήνα, να με εμψυχώνει. Είναι μεγάλη η στήριξή τους και το ενδιαφέρον της ελληνικής κοινότητας για όσα κάνουμε εδώ στη NASA, για την αποστολή μας και για όσα προσπαθούμε να πετύχουμε για την ανθρωπότητα. Θέλουμε να αποδείξουμε ότι κατακτήσαμε τους ουρανούς της Γης, ήρθε η ώρα να προχωρήσουμε και σε άλλους πλανήτες».

Στη NASA επικρατεί μεγάλη αισιοδοξία όμως, όπως λένε: Ακόμη κι αν η «Ευφυΐα» δεν τα καταφέρει αυτή την φορά, η ανθρώπινη γνώση θα έχει πάει ήδη ένα τεράστιο βήμα παραπέρα.