N. Καζαντζάκης: Γράμμα στον Börje Knös, Παρίσι 23 Απρίλη 1948

Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη

Παρίσι 23 Απρίλη 1948

… Λευτερώθηκα επιτέλους από την UNESCO, είμαι πάλι λεύτερος άνθρωπος και βυθίστηκα πάλι στην πνεματικήν εργασία, την αγνή και αφιλόκερδη. Είχα ζητήσει από την Ελλάδα visa, για να πάω στην Αμερική, όπου περιμένει ο μεταφραστής για την «Οδύσεια».

Η σημερινή φασιστική κυβέρνηση της Ελλάδας μου αρνήθηκε τη visa, γιατί, λέει, φοβάται μήπως κάνω πολιτικές διαλέξεις. Έτσι θα περιμένω πότε ο Θεός θ’ απλώσει το χέρι του απάνω από το κεφάλι της Ελλάδας για να την προστατέψει. Γιατί χανόμαστε.

Η Ελλάδα κινδυνεύει, κάθε μέρα σκοτώνουνται οι αδερφοί και το πάθος ολοένα γίνεται πιο τυφλό και πιο απάνθρωπο.

Η διχόνοια στάθηκε πάντα μια από τις κατάρες της χώρας μας. Πολλές φορές μας έφερε στα χείλια του γκρεμού. Ως τώρα πάντα σώθηκε.

Κι όχι μονάχα αυτό, παρά το πάθος τρικύμησε τα αίματα, ο κίντυνος επιστράτεψε όλες μας τις δυνάμεις, το μυαλό ακονίστηκε, η ψυχή, γιατί τις έχασε για μια στιγμή, πεθύμησε με λαχτάρα τις απλές ευτυχίες: την ειρήνη, την αγάπη, την άνεση να δημιουργήσει, και γι’ αυτό, ύστερα από το κάθε αιματοκύλισμα, η χώρα μας ριχνόταν με φλόγα στην πνεματική δημιουργία.

Και σήμερα αυτή είναι η μεγάλη μου κρυφή ελπίδα: Από τα αίματα αυτά και τις στάχτες και τα δάκρυα θα πεταχτούν πνεματικά έργα μεγάλα. Η φλόγα θα μετατοπιστεί από τα χέρια του ολέθρου στα χέρια του
Θεού.

Λένε πως ο Θεός είναι φιλέλληνας και φοράει φουστανέλα.

Τώρα θα το δούμε!…