24 Σεπτεμβρίου 2020: Παγκόσμια Ημέρα Ναυτιλίας

Κάθε χρόνο, τον μήνα Σεπτέμβριο, έχει καθιερωθεί από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Ναυτιλίας με στόχο να εστιάσει την προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας στη σημασία της ναυτιλίας, της ασφάλειας στη θάλασσα και στην προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος. Για το έτος 2020 ο εορτασμός προσδιορίστηκε να πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 2020, με θέμα: “Βιώσιμη Ναυτιλία για έναν Βιώσιμο Πλανήτη” (Sustainable Shipping for a Sustainable Planet).

Με αφορμή τον εορτασμό, σε εγκύκλιο επιστολή του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (Ι.Μ.Ο.) επισημαίνονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

Τέσσερα χρόνια πριν, οι ηγέτες του κόσμου συγκεντρώθηκαν στα Ηνωμένα Έθνη και υιοθέτησαν την Ατζέντα 2030 για την Βιώσιμη Ανάπτυξη ως ένα φιλόδοξο κοινό σχέδιο προς ένα βιώσιμο μέλλον για τον πλανήτη μας.

Οι Αρχηγοί των κρατών ανανέωσαν τις δεσμεύσεις τους να υλοποιήσουν την Ατζέντα 2030 και την Συμφωνία του Παρισιού στις διασκέψεις για την κλιματική Δράση και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, που έλαβαν χώρα κατά τη Γενική Συνέλευση τον Σεπτέμβριο του 2019. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών υπογράμμισε στον λόγο του κατά το πέρας της Διάσκεψης για την κλιματική Δράση, την τομεακή δέσμευση της ναυτιλιακής βιομηχανίας ως ένα τεράστιο βήμα για ένα πιο βιώσιμο μέλλον.

Η ναυτιλιακή βιομηχανία, με την υποστήριξη του κανονιστικού πλαισίου του ΙΜΟ, βρίσκεται πράγματι στην πρώτη γραμμή, οδηγώντας τη μετάβαση προς ένα βιώσιμο μέλλον. Η ναυτιλία είναι απαραίτητη για την βιώσιμη ανάπτυξη. Παρέχει έναν αξιόπιστο και χαμηλού κόστους τρόπο μεταφοράς του 90% του παγκόσμιου εμπορίου, συνδέοντας λαούς και κοινότητες ανά την υφήλιο. Παρέχοντας βελτιωμένη πρόσβαση σε βασικά υλικά αγαθά και προϊόντα, η ναυτιλία βοηθά εκατομμύρια πολίτες τον κόσμο να αντιμετωπίζουν καταστάσεις ανέχειας.

Μέσω του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού(IMO), τα Κράτη Μέλη, οι πολίτες και η ναυτιλιακή βιομηχανία, εργάζονται μαζί για να διασφαλίσουν ότι η ναυτιλία εξακολουθεί να συνεισφέρει στην πρόοδο προς την πράσινη οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. O IMO αποτελεί την παγκόσμια αρχή θέσπισης προτύπων για τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Έχει υιοθετήσει περισσότερα από 50 διεθνή όργανα, τα οποία μαζί αποτελούν το κανονιστικό πλαίσιο που διασφαλίζει ότι η ναυτιλία είναι ασφαλής και φιλική προς το περιβάλλον.  Έχει θεσπίσει και αναπτύσσει μέτρα για την μείωση της ρύπανσης από τα πλοία, την υλοποίηση της Διεθνούς Σύμβασης Θαλασσίου Έρματος, την προστασία των πολικών περιοχών, τη μείωση των απορριμμάτων από τα πλοία, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της ναυτιλίας μέσω της ηλεκτρονικής ανταλλαγής πληροφοριών, για να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις της ψηφιοποίησης της ναυτιλίας και την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στη ναυτιλιακή κοινότητα.

Χάρη στον IMO, η διεθνής ναυτιλία ήταν η πρώτη παγκόσμια βιομηχανία που θέσπισε υποχρεωτικούς κανονισμούς ενεργειακής απόδοσης και πρότυπα που αφορούν σε αέριες εκπομπές  του θερμοκηπίου στο σύνολο του κλάδου. Το 2018 ο ΙΜΟ υιοθέτησε μία αρχική στρατηγική για τη μείωση και εξάλειψη των αερίων εκπομπών του θερμοκηπίου από τα πλοία το συντομότερο δυνατό.

Από την 1η Ιανουαρίου του 2020, οι εκπομπές οξειδίου του θείου από τα πλοία μειώθηκαν με σημαντικά οφέλη για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, γεγονός που δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς τη δέσμευση της ναυτιλιακής βιομηχανίας και των βασικών ενδιαφερόμενων μερών σε όλο το εύρος της μεταφορικής αλυσίδας.

Η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι ζωτικής σημασίας στρατηγική κατεύθυνση για  τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO) τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Ο ΙΜΟ θα συνεχίσει να αναπτύσσει κατάλληλες, φιλόδοξες και ρεαλιστικές λύσεις για την ελαχιστοποίηση της συμβολής της ναυτιλίας στην ατμοσφαιρική ρύπανση και τις επιπτώσεις της στην κλιματική αλλαγή.

Ο στρατηγικός σχεδιασμός του ΙΜΟ για τα έτη 2018-2023 υπογραμμίζει ότι ο Οργανισμός, δεσμεύεται πλήρως να υποστηρίξει την Ατζέντα 2030 και τα Κράτη Μέλη στις προσπάθειές τους να την υλοποιήσουν. Επιπλέον υπογραμμίζει ότι ο Οργανισμός, τα Κράτη Μέλη του, οι πολίτες και η ναυτιλιακή βιομηχανία θα συνεχίσουν το έργο τους προς την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ).

Η προσέγγιση του Οργανισμού για την προβολή της συνεισφορά του προς τους ΣΒΑ υπογραμμίζεται στην στρατηγική για τους ΣΒΑ (βλ. συνημμένη εγκύκλιο – https://www.statistics.gr/sdgs ) που στοχεύει στον καθορισμό των γενικών κατευθύνσεων για τις προσπάθειες της Γραμματείας να ενισχύσει περαιτέρω την ενσωμάτωση των ΣΒΑ στον προγραμματισμό και σχεδιασμό, ώστε να καθιερώσει μία πιο απτή προσέγγιση για την υποστήριξη των Κρατών Μελών στην υλοποίηση της Ατζέντας 2030 και να ισχυροποιήσει την προβολή του Οργανισμού και κατ΄ επέκταση της ναυτιλιακής βιομηχανίας, στα Ηνωμένα Έθνη.

Το έτος 2020, το οποίο αφιερώνεται στη “βιώσιμη ναυτιλία για έναν βιώσιμο πλανήτη”, παρέχει μία μοναδική ευκαιρία στον  Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) και τη ναυτιλιακή κοινότητα να αγκαλιάσουν αυτές τις δεσμεύσεις και να αναδείξουν την σημασία του ναυτιλιακού τομέα στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης,  με ιδιαίτερη έμφαση στους υπ΄αριθμ. 14 (– Προστασία με βιώσιμο τρόπο των ωκεανών -), υπ΄αριθμ. 13 (– Δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής-), υπ΄αριθμ. 9 (-οικοδόμηση ανθεκτικών υποδομών, ανοιχτή και βιώσιμη βιομηχανοποίηση και ενθάρρυνση  καινοτομίας-) και υπ΄αριθμ.  5 (–ισότητα και χειραφέτηση γυναικών-) όπως αναγνωρίζονται στην Στρατηγική του ΙΜΟ για τους ΣΒΑ.

Επίσης παρέχει την ευκαιρία να ακολουθήσει το θέμα του προηγούμενου έτους, που σχετιζόταν με τον στόχο υπαριθμ.5 (–ισότητα και χειραφέτηση γυναικών-), και να χτίσει πάνω στα θεμέλια που δημιουργήθηκαν από την υιοθέτηση την απόφαση της Συνέλευσης, που παροτρύνει σε άμεσες ενέργειες για την ενίσχυση της ισότητας των φύλων στα επόμενα χρόνια στον ναυτιλιακό τομέα με στόχο την άρση οποιονδήποτε εμποδίων.

Το θέμα αναδεικνύει επίσης τη δέσμευση του ΙΜΟ στο στόχο υπ΄ αριθμ 9 (-οικοδόμηση ανθεκτικών υποδομών, ανοιχτή και βιώσιμη βιομηχανοποίηση και ενθάρρυνση  καινοτομίας-) καθώς αποτελεί τον πυρήνα της αποστολής του, προωθώντας το θαλάσσιο εμπόριο και το επάγγελμα του ναυτικού βελτιώνοντας και επενδύοντας στην υποδομή και αποτελεσματικότητα των λιμενικών υποδομών, αναπτύσσοντας και ισχυροποιώντας τις συνδέσεις με την ενδοχώρα, προστατεύοντας την αλιεία, εξερευνώντας την παράκτια παραγωγή ενέργειας και προωθώντας τον τουρισμό- η ναυτιλιακή δραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει και να υποστηρίξει μία αναπτυσσόμενη και βιώσιμη οικονομία.

Ο ΙΜΟ συνεισφέρει στον στρατηγικό στόχο υπ΄ αριθμ. 9(-οικοδόμηση ανθεκτικών υποδομών, ανοιχτή και βιώσιμη βιομηχανοποίηση και ενθάρρυνση  καινοτομίας-)  παρέχοντας ένα νομικό και κανονιστικό πλαίσιο, πρωτοβουλίες ανάπτυξης ικανοτήτων και ένα φόρουμ για την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών μεταξύ των Κρατών Μελών. Οι Κανονισμοί του ΙΜΟ για την ναυτιλία παρέχουν ένα εφικτό πλαίσιο για τους επενδυτές και τους ερευνητές προκειμένου να αναπτύσσουν καινοτόμες τεχνικές λύσεις, που μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα. Παρέχοντας ένα κανονιστικό πλαίσιο για βιώσιμη ανάπτυξη της βιομηχανίας ο ΙΜΟ συνεισφέρει σημαντικά ως προς τον στόχο υπ΄ αριθμ. 16 ( -συμβολή στη δημιουργία ειρηνικών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς, πρόσβαση στη δικαιοσύνη και σε σταθερούς θεσμούς-) αλλά αυτά τα επιτεύγματα δεν θα ήταν δυνατό να υλοποιηθούν χωρίς συνεργασίες και ως εκ τούτου ο στόχος υπ΄ αρθμ. 17 (Ανανέωση Παγκόσμιας Συνεργασίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης-) είναι επίσης θεμελιώδης για το έργο του Οργανισμού.

Ο ΙΜΟ επιδιώκει ενεργά συνεργασίες με τα Κράτη Μέλη του, την ναυτιλιακή βιομηχανία με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κ.α. προκειμένου να πραγματοποιούνται δράσεις και προγράμματα τόσο σε τοπικό όσο και διεθνές επίπεδο. Τα πιο πολλά από αυτά στοχεύουν σε αναπτυσσόμενες περιοχές οι οποίες επωφελούνται από τα εκπαιδευτικά δρώμενα, τις συνεργασίες και τις τεχνικές συμβουλευτικές αποστολές. Σπουδαία παραδείγματα πρόσφατων συνεργασιών περιλαμβάνουν τα εργα GLOBALLAST και GLOWFOULING τα οποία αντιμετωπίζουν το θέμα θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Η διεθνής βιομηχανική συμμαχία υπό το έργο ενεργειακής αποδοτικότητας με τίτλο GLOMEEP, το κέντρο ναυτιλιακής τεχνολογιας GMN-MTCC και GREENVOYAGE 2050, είναι συνεργασίες που στοχεύουν στην μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, ο IMO έχει συνάψει επί του παρόντος συμφωνίες συνεργασίας με πάνω από 60 διακυβερνητικές οργανώσεις και άλλου είδους συνεργασίες με πάνω από 70 μη κυβερνητικούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων διεθνών περιβαλλοντικών οργανισμών και σωμάτων. Οι παραπάνω πρωτοβουλίες και πολλές ακόμα συνεργασίες, στις οποίες συμμετέχει ο ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) επιτελούν μία σημαντική συνεισφορά στη βιώσιμη ανάπτυξη της ναυτιλιακής κοινότητας.